Proper werkt bij het RIVM en haar wetenschappelijke carrière richt zich met name op het voorkomen van gezondheidsproblemen bij werkenden. “Laat ik met het positieve beginnen”, zegt Proper, “voor een aantal beroepen en sectoren zijn de arbeidsomstandigheden de afgelopen decennia verbeterd. Maar”, voegt ze er meteen aan toe, “de maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de technologische vooruitgang en de 24-uurs economie zorgen voor extra gezondheidsrisico’s. Bovendien zien we behoorlijke gezondheidsverschillen tussen werkenden met een lage en hoge sociaal economische positie. Uit een van onze onderzoeken blijkt dat die verschillen voor een deel te verklaren zijn door zowel zwaar lichamelijk als psychisch werk. Ook leefstijl heeft invloed op deze gezondheidsverschillen.”
Proper noemt als voorbeeld werknemers in distributiecentra van bedrijven waar we met z’n allen steeds vaker online aankopen doen. “Wat we voor 22 uur bestellen, moet kennelijk de volgende dag in huis zijn. Dat impliceert nachtwerk. Uit ons onderzoek blijkt dat nachtwerk en onregelmatige werktijden het slaapritme verstoren en een groter risico geven op griepachtige klachten. De slechtere slaapkwaliteit van nachtwerkers verklaart dertig procent van de griepachtige episoden. Ook vergroot nachtwerk het risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2. En ook hier speelt leefstijl een belangrijke rol. Dit moet ons toch aan het denken zetten of nachtwerk altijd nodig is. En als het echt nodig is, kan je inspelen op leefstijl om de nadelige gezondheidseffecten te verminderen.”
Motivatie
Ze vertelt over een kleine ondernemer, die op zijn 53ste een longembolie krijgt en een jaar later een hartaanval. Hij balanceert op het randje van de dood. Zijn leefstijl is niet al te best, hij rookt veel en is net iets te zwaar. Hij is lid van de tennisclub, maar het werk gaat altijd voor een potje tennis. Zijn werk levert de nodige stress.
Het is het verhaal van Propers vader, die nu in relatieve gezondheid geniet van zijn pensioen. Voor de bijzonder hoogleraar was het een extra motivatie om in te zetten op preventie en een gezonde leefstijl. “Gezondheid is ieders verantwoordelijkheid en we kunnen er allemaal aan bijdragen. Natuurlijk, als je een baan hebt, wil je die graag houden. En daarbij, iedereen is zelf verantwoordelijk voor zijn gezondheid. Maar naast gedrag wordt gezondheid mede bepaald door werkomstandigheden. Daarom ligt de verantwoordelijkheid ook bij de werkgever, overheid, bedrijfsartsen, andere zorgverleners en wetenschappers. En om de sociale ongelijkheid niet te vergroten, is extra aandacht voor groepen die verhoogde risico’s hebben, gerechtvaardigd.”
Interactie
Door de coronapandemie is nogal plots een heel andere manier van werken ontstaan. Veel mensen werken al maanden thuis in plaats van op kantoor. Proper vindt aandacht voor deze verandering belangrijk, omdat het gevolgen kan hebben voor de leefstijl, fysieke en mentale gezondheid van werknemers.
Proper is met name geïnteresseerd in de interactie tussen leefstijl en arbeidsomstandigheden. “Hoe hangen arbeidsomstandigheden en leefstijl samen, hoe beïnvloeden ze elkaar en wat zijn daarvan de effecten op gezondheid? Deze interactie staat centraal in mijn leerstoel”, aldus Proper.
