Kun je met krantenartikelen en vlogs Nederlanders beter hun handen laten wassen en afstand laten houden tijdens de coronacrisis? Uit onderzoek van Amsterdam UMC blijkt dat dat mogelijk is. “Dit onderzoek laat zien dat je in heel korte tijd gedrag kunt veranderen met massamedia”, aldus Leonard Hofstra, cardioloog en leider van het onderzoek. De resultaten verschijnen vandaag in JAMA Network Open.

Het onderzoek naar kennis bij het algemene publiek over de coronarichtlijnen had als belangrijkste doel het voorkomen van piekbelasting op de IC’s. Want hoe beter mensen zich aan de coronarichtlijnen houden, des te minder besmettingen. De wetenschappers wilden weten wat de kennis over de regels in Nederland was in maart. Ze startten daarom hun onderzoek met het plaatsen van een enquête in De Telegraaf en social influencer Govert Sweep vlogde erover. Meer dan 34.000 mensen vulden deze enquête in.

Hiaten opsporen en beter informeren
Uit de enquête bleek dat bij veel mensen kennis ontbrak over handen wassen, gezicht aanraken en de anderhalve meter afstand houden. Over deze drie onderwerpen schreef de Telegraaf vervolgens en vlogde Sweep opnieuw waarna de kennis en het handelen flink verbeterde. Onderzoeker Hamza Yousuf: “Het Telegraaf artikel ‘Nederland Prooi Corona door Slechte Hygiëne’ werd maar liefst twee miljoen keer gelezen en de video van vlogger Govert Sweep werd meer dan 80.000 keer bekeken. In een tweede enquête zagen we dat men twee keer zo lang én beter de handen waste, er meer kennis was over anderhalve meter afstand houden en over het aanraken van het gezicht.” Ook bleek uit de enquête dat jongeren, lager opgeleiden en mannen minder kennis hebben over hygiëne. “Vrouwen, hoger opgeleiden en ouderen pikken die informatie al veel eerder op”, aldus Yousuf.

Snel ander gedrag met massamedia
Deze campagnestrategie kan mogelijk ook werken bij andere noodsituaties en bestaande pandemieën, zoals roken, obesitas en hart- en vaatziekten. Leonard Hofstra: “We hebben eerder met onderzoek gepubliceerd in The Lancet al laten zien dat media en entertainment gedrag op grote schaal positief kunnen beïnvloeden. Bij dit project hebben we massamedia ingezet voor betere persoonlijke hygiëne. Het concept om eerst de hiaten in gedrag en bewustzijn op te sporen, kan de doeltreffendheid van campagnes op het gebied van de volksgezondheid vergroten. Voor zover wij weten is deze strategie op deze schaal in zo'n kort tijdsbestek nog niet eerder vertoond. Dit kan ook een krachtig wapen zijn om te helpen bij andere urgente problemen tijdens de coronacrisis. Ik denk dan aan steun voor ouderen die geïsoleerd raken door hun kwetsbaarheid voor het coronavirus.”

Lees het artikel in JAMA Network Open.

tekst: Daniëla Cohen