De ziekte SLE (Systemische Lupus Erythematosus), ook wel Lupus genoemd, is een chronische ontstekingsziekte en een auto-immuunziekte. Het lichaam produceert antistoffen tegen onderdelen van het eigen lichaam. Zodoende beschermt het afweersysteem het lichaam niet meer zoals bij gezonde mensen. Bij mensen met SLE valt het afweersysteem het eigen lichaam aan. Door de antistoffen die worden aangemaakt, kunnen er ontstekingen ontstaan in alle organen van het lichaam. Er kunnen zelfs ernstige beschadigingen van de inwendige organen optreden.
Pijn en stijfheid
Naar schatting zijn er tussen de vijf- en tienduizend mensen met deze ziekte in Nederland. De ziekte heeft veel verschillende symptomen. Bij deze studie ging het vooral om mensen met gewrichtsontstekingen en of ontstekingsreactie in de huid, en verschillende afwijkingen in het bloedbeeld. De ontstekingen gaan vaak gepaard met flinke pijnklachten. Zo hebben patiënten last van pijn en stijfheid van de spieren, pijn in de borst, en irritatie als gevolg van huiduitslag.
Veel patiënten worden nu behandeld met prednison. Dit helpt tijdelijk, maar veroorzaakt op de langere duur helaas bijwerkingen. “Laboratoriumonderzoek heeft aangetoond dat de eiwitten IL-12 en IL-23 een belangrijke rol spelen bij de ziekte SLE. En van het middel ustekinumab is bekend dat het deze eiwitten blokkeert. Vandaar dat het een logische stap was te onderzoeken of dit middel bij de patiënten een positief effect kon hebben”, aldus Van Vollenhoven.
Duidelijke verbetering
Dit onderzoek is gedaan volgens het principe van een dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie. Van de 100 patiënten kregen 60 personen het geneesmiddel ustekinumab, de andere 40 kregen een placebo. De deelnemers wisten zelf niet of ze het medicijn kregen of een placebo. De toediening gebeurde de eerste keer met behulp van een infuus, daarna met injecties. De placebo zag er hetzelfde uit en werd op dezelfde wijze toegediend. Per patiënt werd gekeken of er na zes maanden behandeling verbetering te zien was. Dat gebeurde aan de hand van een exact vastgestelde meetmethode.
Na een half jaar werd bij 62 procent van de met ustekinumab behandelde patiënten een duidelijke verbetering waar te nemen, terwijl dat bij de controlegroep die een placebo kreeg slechts bij 33 procent het geval was. Bij een aantal mensen waren de gewrichtsontstekingen verdwenen en de huid was weer geheeld. Berekening wijst uit dat het verschil in hoge mate statistisch betrouwbaar is. Ook andere verbeteringen duiden op de effectiviteit van het middel, zoals minder opvlammingen van de ziekte tijdens deze studie en een algeheel verminderd ziektegevoel bij de behandelde patiënten.
Goedkeuring
De veiligheid van dit geneesmiddel was ook in deze studie goed. Het middel ustekinumab zou volgens Van Vollenhoven een zeer welkome aanvulling zijn bij de behandeling van SLE. “Dat geldt vooral voor de patiënten met een ernstige vorm van SLE. Dan gaat het in Nederland om zo’n duizend tot tweeduizend patiënten. Het middel is echter nog niet goedgekeurd voor deze indicatie. Daarvoor is een tweede, grotere studie nodig. Die grotere studie is nu gaande. Als de resultaten het beeld van de eerste studie bevestigen, dan dient de maker van het middel een aanvraag in bij de EMA, de European Medicines Authority en die kunnen dan goedkeuren dat ustekinumab ook voor dit doel gebruikt mag worden. Pas na die goedkeuring zullen verzekeraars bereid zijn het middel ook te vergoeden.”
De publicatie in The Lancet is hier online te vinden.
Tekst: Nicole de Haan
Foto: Dirk Gillissen
