“In het bewegingslab van onze afdeling doen wij experimenten om de coördinatie en de balans tijdens het staan en lopen te onderzoeken", vertelt Pijnappels. "Hoe nemen mensen afstapjes, hoe stappen zij om objecten heen en hoe reageren ze op een balansverstoring, bijvoorbeeld wanneer zij op een loopband op een onbewaakt moment door ons uit hun evenwicht worden gebracht? Vervolgens kijken we hoe en waarom leeftijd invloed heeft op de sensorische, motorische en coördinatievaardigheden. Vallen ouderen vaker omdat zij starder, trager of zwakker worden? Of worden ze minder flexibel in het toepassen van verschillende motorische strategieën om balans te herstellen en een val te voorkomen?”
Automatische sensoren
“Naast metingen onder experimentele omstandigheden, proberen we onze kennis te vertalen naar metingen van mobiliteit bij mensen thuis. Daarbij zetten we steeds vaker automatische sensoren in. Dan kun je denken aan een soort stappenteller die wat meer kan dan alleen stappen tellen. Met enkele nauwkeurige versnellingsmeters en wiskundige algoritmes kunnen we niet alleen meten hoevéél mensen bewegen, maar vooral hoe stabiel zij lopen in het dagelijks leven.”
“Er zijn al veel trainingsprogramma’s ontwikkeld om ouderen te helpen bij het voorkomen van een val. Toch zijn niet al die programma’s op effectiviteit getest. De een is zinvoller dan de ander. De sensoren die we ontwikkeld hebben, willen we inzetten om te zien of trainingsprogramma’s leiden tot meer en beter bewegen in het dagelijks leven. Dit doen we nu ook in een gerandomiseerde klinische studie, waarbij we mensen op een loopband trainen om met plotse balansverstoringen om te gaan, terwijl ze ook een cognitieve taak moeten uitvoeren. Juist dat ‘multi-tasken’ tijdens het lopen blijkt bij ouderen lastig.”
Trap in plaats van lift
“Mijn belangrijkste boodschap aan alle ‘ouderen’ vanaf een jaar of veertig: blijf mobiel. Daag jezelf uit, iedere dag. Het gaat om simpele dingen als de trap nemen in plaats van de lift en eenvoudige oefeningetjes als op één been staan tijdens het tandenpoetsen of het aantrekken van je sokken. Vervolgens is het de kunst om die boodschap ook bij de doelgroep te krijgen. Voor een deel doen we dat door lezingen en stukken in kranten en tijdschriften, zoals dit blad. Daarnaast ontwikkelen we instrumenten met behulp van bewegingssensoren op horloges of in telefoons met bijbehorende apps. Op die manier kan de wetenschap er ook informatie uit halen.”
Tekst: Rob Buiter
Foto: Yvonne Compier
