Op basis van huidige en vorige HPV-testen (humaan papillomavirus) onderzoekt Amsterdam UMC wat de risico’s zijn op baarmoederhalskanker. Dit moet leiden tot op risicogebaseerde en toegankelijke preventie van baarmoederhalskanker in Europa. Dit onderzoek is mogelijk door de toekenning van 5,8 miljoen euro van Horizon 2020.

De onderzoekers zetten een Europese database op waarmee ze de risico’s op baarmoederhalskanker goed kunnen inschatten. Hans Berkhof, hoogleraar Biostatistische en gezondheidseconomische modellering bij Amsterdam UMC en trekker van dit Europese onderzoek: “We ontwikkelen een risicoprofiel op basis van huidige en vorige HPV-testuitslagen, of iemand is gevaccineerd tegen HPV en andere risicofactoren. Met zo’n profiel hoeven vrouwen met een laag risico minder vaak voor screening te komen. Met een Europese database kunnen we berekenen wanneer een vrouw weer een test moet ondergaan.”

Hogere opkomst, minder kosten
De opkomst voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker in Nederland is te laag; zo’n tweederde van de opgeroepen vrouwen laat zich daadwerkelijk screenen. Voor vrouwen onder de 30 jaar is dat zelfs nog lager, dan komt ongeveer de helft na een oproep. “Dit getal moet omhoog. Als we overstappen op screening gebaseerd op risico, dan kunnen we een stuk efficiënter zijn. Zo houden we middelen over om mensen met een verhoogd risico te bewegen vaker te komen voor onderzoek. Er komt dan een betere balans tussen het beschermende effect van screening tegen kanker en de screeningskosten”, meent Berkhof.

Minder doorverwijzingen voor milde aandoeningen
Nu worden vrouwen in Europa standaard om de drie tot vijf  jaar gescreend en in sommige landen zelfs elk jaar. Het maakt hierbij niet uit of ze gevaccineerd zijn of dat ze bij de laatste screeningsrondes positief of negatief waren. Dit heeft geleid tot veel doorverwijzingen en behandelingen van milde aandoeningen. Ondanks dat sterven er in Europa jaarlijks 25.000 vrouwen aan de gevolgen van baarmoederhalskanker.

E-health, digitale oproep en DNA-test
Om jonge vrouwen met een verhoogd risico beter te bereiken, ontwikkelt de Europese onderzoeksgroep een app. Verder wordt onderzoek gedaan naar de zogenaamde DNA methyleringstest, waarvoor vrouwen thuis een zelfafnameset kunnen gebruiken. Deze test geeft aan of een HPV-infectie heeft geleid tot een aandoening in de baarmoederhals. Dit is minder belastend dan de Pap-test (het zogenaamde uitstrijkje) die nu wordt gebruikt en waarvoor de vrouw naar de huisarts moet.

Zeven landen doen mee aan het onderzoek, te weten Nederland, België, Finland, Italië, Spanje, Slovenië en Zweden samen met twee internationale partners (IARC en ESGO).