Overzicht van de promoties en oraties van Amsterdam UMC. Vanwege de situatie rondom het coronavirus verdedigen promovendi hun onderzoek nu digitaal.

Maandag 1 maart,
Promotie (UvA), 14.00 u, online

Esmée Liem: Betere diagnostiek blaaskanker

Met een nieuwe beeldvormingstechniek is het mogelijk om blaaskanker te visualiseren en ook een uitspraak te doen over de ernst van de ziekte. De arts kan de beelden zelf beoordelen maar met deep learning is dit ook door een computer te doen.
Dit zegt Liem in haar proefschrift over het verbeteren van de diagnostiek en behandeling van blaaskanker. De promovenda focuste op twee optische beeldvormingstechnieken, waaronder Confocale Laser Endomicroscopie (CLE). Dat is een methode om microscopische beelden van de blaas te maken om de tumoren op celniveau te beoordelen, zonder dat er weefsel afgenomen wordt. Daarnaast keek ze naar Fluorescentie In Situ Hybridisatie om patiënten op te sporen met een verhoogd risico op terugkeer van de tumor na behandeling met spoelingen van de blaas.
Liem oppert de CLE te gebruiken op de polikliniek. Dat heeft als meerwaarde dat de arts tijdens het kijkonderzoek een indruk krijgt van de agressiviteit van een blaastumor. Dit zou de diagnostiek voor blaaskanker kunnen verbeteren.
Bladder cancer diagnosis in a new light

Donderdag 4 maart
Promotie (UvA), 10.00 u, online
Tim Kraal: De beste behandeling frozen shoulder

Patiënten met een frozen shoulder moet je zo vroeg mogelijk injecteren met corticosteroïd in het aangedane gewricht. Daarna komt fysiotherapie, rekening houdend met de pijngrens en reactiviteit van het weefsel. Manipulatie van de schouder onder narcose is slechts bij een klein gedeelte van de patiënten noodzakelijk en leidt tot goede resultaten.
Dit stelt Kraal in zijn proefschrift over de behandeling van een frozen shoulder, ook wel stijve schouder genoemd. Dit is pijn in de schouder, vaak uitstralend naar de bovenarm, die na verloop van tijd verergert. Een ontsteking van het gewrichtskapsel (dit is het bindweefsel dat om een gewricht zit) is veelal de oorzaak.
Volgens Kraal behandelen orthopedisch chirurgen deze patiënten momenteel zeer wisselend. Dit proefschrift biedt zicht op de meest effectieve behandelstrategie.
Frozen Shoulders - Is supervised neglect the best we can do?

Donderdag 4 maart
Promotie (VU), 13.45 u, online 
Nina van der Hoeven: Onderzoek naar acuut coronair syndroom
Van der Hoeven onderzocht verschillende invasieve methoden om de functionele relevantie te evalueren van epicardiale vernauwingen en microvasculaire aandoeningen bij chronische en acute hartproblemen. Zij richtte zich vooral op de interactie tussen epicardiale en microvasculaire intracoronaire hemodynamica. Daarnaast heeft zij de mogelijkheid bestudeerd om coronaire en perifere microvasculaire disfunctie te verminderen bij patiënten met acuut coronair syndroom (hartinfarct).
Intracoronary Physiology in Ischemic Heart Disease
   

Vrijdag 5 maart

Promotie (VU), 11.45 u, online 
Steven Mes: Identificeren hoofd-hals tumoren

Hoofd-halstumoren ontstaan in de mondholte, keelholte en het strottenhoofd en worden behandeld met chirurgie, bestraling en/of chemotherapie. Ondanks deze ingrijpende behandelingen is na vijf jaar 40 procent van de patiënten overleden aan de tumor, meestal doordat deze terugkeert: een recidief. De vraag is: passen we in alle gevallen de optimale behandeling toe, of kan het beter? Momenteel hangt therapiekeuze voornamelijk af van de groei van de tumor. Therapie die mede gebaseerd wordt op de eigenschappen van de individuele tumor, kan leiden tot betere resultaten. Hiervoor is het belangrijk om tumoren te identificeren die onvoldoende reageren op de standaard behandeling.
Mes onderzocht biomoleculaire merkers en MRI-data om deze patiënten te onderscheiden. Er werd een groep patiënten gevonden met onverwacht slechte uitkomsten. Daarnaast bleek het mogelijk te voorspellen in welke patiënten de tumor reeds uitgezaaid was naar de lymfeklieren. Dit rechtvaardigt een uitgebreidere operatie. Het onderzoek laat zien dat de biologische eigenschappen van de tumor onvoldoende worden gebruikt. Tevens blijkt dat er te weinig kennis is over hoe en wanneer de recidieven ontstaan. Uitdaging is om de uitkomsten van dit onderzoek in te passen in toekomstige behandelingen.
Novel prognostic biomarkers in head and neck cancer

Vrijdag 5 maart

Promotie (UvA), 13.00 u, online
Anouk Latenstein: Naar een uniforme behandeling van alvleesklierkanker

De variatie in de behandeling van alvleesklierkanker is nog steeds groot. Latenstein beschrijft een protocol waarbij stapsgewijs drie ‘best practices’ worden ingevoerd om de huidige zorg rondom alvleesklierkanker te verbeteren. Het gaat om het gebruik van chemotherapie, het plaatsen van een metalen stent (in plaats van een plastic stent) bij een obstructie van de galwegen, en het gebruik van alvleesklierenzymen.
Daarnaast heeft de promovendus de uitkomsten na een operatie van de alvleesklier bekeken, zoals complicaties en overlijden. Bij een totale verwijdering van de alvleesklier zijn het complicatiepercentage en overlijdensrisico relatief hoog. Dit lijkt verband te houden met hoe vaak een ziekenhuis deze ingreep uitvoert. Ook keek Latenstein bij deze patiëntengroep naar de uitkomsten op de lange termijn, zoals de kwaliteit van leven. Hun kwaliteit van leven is iets slechter ten opzichte van de gezonde populatie, maar het is de vraag of dit verschil relevant is.
Als laatste punt beschrijft Latenstein de ontwikkeling van een voorspellingsmodel dat meer gepersonaliseerde overlevingskansen berekent. Dit model houdt rekening met een aantal tumor- en behandelingskenmerken, en met de periode die een patiënt reeds overleefd heeft. Het model geeft antwoord op de vraag: ‘Hoe groot is de kans dat ik over twee jaar nog leef als ik reeds drie jaar na de operatie heb overleefd?’
Evaluation and improvement of nationwide practice in pancreatic and periampullary cancer

Vrijdag 5 maart
Promotie (UvA), 16.00 u, online
Lisette Wintgens: Veilige behandeling van atriumfibrilleren
Cardiologen behandelen atriumfibrilleren, een veel voorkomende hartritmestoornis waarbij het hart snel en onregelmatig klopt, met een katheter. Wintgens heeft verschillende katheter-geleide behandelstrategieën onderzocht om (de hoeveelheid) atriumfibrilleren en het risico op een beroerte te verminderen. Bij de behandeling met katheters brengt de arts dunne slangetjes met instrumenten in de bloedbaan waarmee de ingreep kan worden uitgevoerd.
Ze concludeert dat de afsluiting van het linkerhart-oor met een katheter veilig is bij patiënten met een ernstig verhoogd bloedingsrisico. Bij deze ingreep wordt een uitstulping in de boezem van het hart, waar bloedstolsels kunnen ontstaan, met een ‘parapluutje’ afgesloten. Ook een combinatie van deze behandeling met katheterablatie, waarbij plaatselijk weefselschade wordt aangebracht om atriumfibrilleren tegen te gaan, is veilig en effectief.
De behoefte aan veilige behandeling voor deze hartritmestoornis is groot, stelt de promovendus. Het aantal mensen met atriumfibrilleren groeit snel en dit leidt tot een toenemende vraag naar behandelstrategieën om (de hoeveelheid) boezemfibrilleren en het risico op beroerte te verminderen.
Novel strategies for safe and effective reduction of atrial fibrillation and stroke