Driekwart van alle psychische klachten ontstaat rond het 18e levensjaar. Door snel adequate hulp te zoeken kan erger worden voorkomen, maar slechts 20 procent van de jongeren is tevreden met aangeboden hulp. Wachtlijsten, schaamte maar ook het stigma verbonden aan psychiatrie - ‘ik ben toch niet gek!’- vormen belangrijke drempels. “Wij moeten”, zegt Rianne Klaassen, kinder- en jeugdpsychiater bij De Bascule en projectleider van @ease, “iets ondernemen om psychiatrie cooler te maken. Stichting @ease biedt een mooie opstap om met jongeren van 12 tot 25 jaar die niet lekker in hun vel steken, in gesprek te gaan. Onze getrainde vrijwilligers bieden een luisterend oor. Zo nodig kunnen we in samenspraak met de jongere doorschakelen naar de eerste of tweede lijn of in acute gevallen naar de crisisdienst. Zo vormen we bij complexe problematiek een brugfunctie naar instanties die de juiste hulp kunnen bieden.”
Headspace
De opzet van @ease is ontleend aan Headspace, een succesvol Australische initiatief dat is gericht op het samen met jongeren speuren naar zorg die aansluit bij hun wensen. Het concept werd internationaal een succes: in Canada, Engeland, Ierland en Denemarken omarmden hulpverleners het innovatieve aanbod. In 2001 vertrok Klaassen naar Down Under en verdiepte zich in de ins en outs van de voorlopers van de Australische aanpak. Met een startsubsidie van het Zorgverzekeraars Innovatiefonds kon in 2017 een Nederlandse variant van Headspace worden ontwikkeld. Samen met onder meer Arne Popma, hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie aan Amsterdam UMC, en Thérèse van Amelsvoort, hoogleraar Transitiepsychiatrie aan de Universiteit van Maastricht, werd een projectplan gemaakt en een training ontworpen. Begin 2018 opende @ease in Amsterdam en Maastricht de deuren. In Amsterdam zijn jongeren elke maandag en woensdag van 15.00 tot 18.00 uur welkom aan de Houtmankade 336.
Het laagdrempelige Nederlandse initiatief lijkt qua opzet op de Deense variant en draait deels op jeugdige vrijwilligers. “Wij waren verrast over de hoeveelheid aanmeldingen”, zegt Klaassen. “Het staat natuurlijk aardig op je cv, maar veel jongeren willen ook gewoon leeftijdgenoten bijstaan. Soms zijn ze zelf een tijd somber geweest, zijn gepest, of hebben andersoortige narigheid meegemaakt. Ze weten dat praten oplucht, helpt.”
Zelfredzaamheid
De vrijwilligers volgen een tweedaagse training waar ze een oplossingsgerichte werkwijze leren. Daarbij staat het stimuleren van de zelfredzaamheid van jongeren centraal. Ter ondersteuning is er altijd een professional aanwezig en een psychiater als achterwacht beschikbaar. De gemeenten Amsterdam en Maastricht bieden financiële ondersteuning. Klaassen: “In 2019 gaan we aan de hand van verzamelde data @ease werkwijze evalueren en verbeteren. In december opent de tweede vestiging @ease in Amserdam, op verzoek van wethouder S. Kukenheim in regio Nieuw West. Heerlen opent een tweede vestiging in Zuid Limburg begin 2010. Ook in Groningen, Den Helder en Den Bosch zijn de voorbereidingen voor een vestiging van @ease in volle gang, maar eerst gaan we de kinderziektes te lijf.”
Angst- en somberheidsklachten
Sinds de start zijn er ruim tweehonderd gesprekken gevoerd. Angst- en somberheidsklachten voeren de boventoon, gevolgd door ‘gedoe’ met leeftijdgenoten of ouders. 1/3 van de jongeren tobt met suïcidale gedachten, 20 procent heeft een ouder met een psychiatrische stoornis. Aan het project is een promotieonderzoek verbonden. Promotor Popma: “We willen een profiel schetsen van de doelgroep en de gehanteerde werkwijze evalueren. Daarnaast gaan we na waarom jongeren vaak geen of te laat hulp zoeken. Welke factoren spelen daarbij een rol en hoe kunnen we daar verbetering in aanbrengen? In een aanvullend project richten twee andere promovendi zich expliciet op mogelijkheden om jongeren online te bereiken en hulp te bieden.”
Veilige plek
Amsterdam UMC wil zich met samenwerkingspartners zoals De Bascule, Spirit Jeugdhulp, Cordaan en de GGD ook buiten de instellingsmuren inzetten om jongeren met psychische klachten adequate zorg te bieden. Popma: “Het is tijd voor een Deltaplan, gericht op jongeren die niet zelf hulp zoeken. In ons dagelijks werk hebben we te vaak gedacht: ‘Wat vreselijk jammer dat je niet eerder bent gekomen.’ Met @ease willen we een veilige plek bieden, die de jeugd aanspreekt. In onze gedroomde toekomst loopt er geen enkele jongere meer rond met problemen waarvan hij of zij denkt: ‘Ik kan hier nergens mee terecht’.”
Kijk voor meer informatie op www.ease.nl of mail naar info@ease.nl.
Tekst: Annet Muijen
Foto: Fleur Evers
