“Hé Boem, zeg eens heel snel ‘auto auto auto’ achter elkaar!” CliniClowns Boem en Pantalon zijn de drempel van zijn kamer op de Intensive Care Kinderen (ICK) nog niet over of Dante vuurt zijn vraag op hen af. De jongen heeft zich verheugd op de komst van zijn favoriete clownsduo. Dante moet vaak opgenomen worden en krijgt dan zware medicatie, wat hartbewaking nodig maakt. Hij mag dan de kamer niet af, terwijl hij soms bulkt van de energie. De clowns gaan mee in de fantasie van Dante. Pantalon begrijpt de mop van Dante niet, Boem probeert uit te leggen dat veel auto’s achter elkaar een file vormen en er ontspint zich een Laurel & Hardy-achtige sketch die uitmondt in een kussengevecht. Soms is Dante niet in de stemming, maar vandaag gaat hij lekker los. “Fijn dat hij even gek kan doen, even niet ziek is, maar gewoon kind kan zijn”, zegt moeder Kiri. “Je ziet dat hij zijn energie kwijt wil. En hij is dol op deze twee. Je ziet, een kwartier is zo om.”
Zacht deuntje
Boem en Pantalon, al acht jaar een clownsduo, stemmen hun spel zorgvuldig af op de situatie. Even verder op de gang ligt Feline, die al zeven jaar met tussenpozen op de ICK verblijft. Bij de deur blaast Boem voorzichtig een lief, zacht deuntje op zijn mondharmonica en fluistert Pantalon Felines naam. Ze draait haar hoofd eventjes naar de clowns toe. Bij haar bed aangekomen, blaast Pantalon een mooie zeepsopbel voor haar. En dan gaan ze weer weg. “Feline is momenteel erg ziek, vertelt moeder Linde. “Soms is het moeilijk in te schatten of de clowns contact met haar kunnen krijgen. Meestal is ze blij als de clowns komen. Vooral als Pantalon als een ballon ‘leegloopt’, dat vindt ze prachtig. Feline heeft al ellende genoeg. Even kunnen lachen is dan zo fijn. En de lach van mijn dochter is de mooiste van de wereld.”
Zorgvuldig afstemmen
“Je ziet inderdaad vaak dat de clowns niet alleen het kind even uit het ‘ziekzijn’ halen, maar ook de ouders”, vertelt Jeannette Konings, hoofd Pedagogische Zorg van het Emma Kinderziekenhuis. Soms zien zij een lach op het gezicht van hun kind dat er dagenlang niet is geweest. En nee, niet ieder kind zit op clowns te wachten: “Sommige kinderen vinden clowns niet leuk of ze voelen zicht te stoer. Daarom stemmen we met alle clowns zorgvuldig af bij wie ze langs mogen komen en bij wie niet. Zijn er bijzonderheden te melden, bijvoorbeeld een kind dat niet kan horen of zien, dan laten we dat ook weten.” Artsen en verpleegkundigen zijn gewend aan de clowns, weet Jeannette: “Maar met een neus op zijn de clowns er puur voor de kinderen. Je zult ze niet grappig zien doen bij de balie of een vergaderkamer zien binnenlopen.”
Twee keer per week bezoeken de CliniClowns het Emma Kinderziekenhuis op locatie AMC en VUmc. Konings: “We zoeken heel bewust naar afwisseling tussen activiteiten. De CliniClowns helpen kinderen even te ontspannen, wat heel belangrijk is om angsten en stress te verminderen. Maar er komt bijvoorbeeld ook een goochelaar langs. Kinderen kunnen hun ouders dan laten zien wat ze kunnen. Om diezelfde reden maken ze samen met een tekenaar mooie tekeningen en creëren ze kunstwerken met materialen op de kar waarmee het Kunstatelier aan bed komt. Activiteiten als deze halen de kracht van kinderen naar boven.” Elke activiteit wordt zorgvuldig afgestemd op de behoefte van het kind, legt Konings uit: “De meeste kinderen die opgenomen worden, krijgen begeleiding van een pedagogisch zorgverlener. Door het contact met het kind komen we erachter hoe het aankijkt tegen een behandeling of opname en daar stemmen we onze begeleiding en activiteiten op af. Ook de artsen en verpleegkundigen houden daar in de behandeling rekening mee.”
Onderling genieten
Ondertussen zijn Boem en Pantalon alweer door naar patiëntjes op een andere afdeling. Het is prachtig werk, beaamt Hans Karg, die Boem speelt: “Vaak creëren we een situatie dat een kind partij kan kiezen tussen de ‘bazige’ en de ‘domme’. Waarbij ik als bazige heel erg mijn best doe, maar Pantalon vaak de sympathie van het kind heeft. Inderdaad, zoals de Dikke en de Dunne. Onderling genieten we dan enorm. Maar ons werk is al geslaagd als het kind heel even is meegegaan in het spel of zelfs alleen maar naar ons spel heeft gekeken.”
Tekst: Jeroen van der Nieuwenhuizen
Foto: Sake Rijpkema
