“Dit jaar is sowieso een speciaal jaar voor mij. Want 9 augustus vier ik mijn sweet sixteen”, vertelt Joanne vrolijk. “Dan is het zestien jaar geleden dat ik mijn laatste operatie onderging in VUmc. Ik kan me nog als de dag van gisteren herinneren dat ik wakker werd op de OK.”
Voor die tijd ging Joanne als man door het leven, maar daar voelde ze zich niet lekker bij. “Diep in je hart wil je opnieuw geboren worden als vrouw. Dat kan natuurlijk niet. Voor mijn gevoel heb ik een tweede kans gekregen.”
Moeilijkste periode
Haar operatie – in totaal waren het er negen – was slechts het laatste stukje van een jarenlange transitie. Die begint bij de diagnose na vier gesprekken met de psycholoog, vertelt Joanne. “Je krijgt hormonen en daarna moet je een duidelijke verschuiving maken van man naar vrouw. In kleding, haardracht. Dat is de moeilijkste periode, waarin je gepest kunt worden omdat je uiterlijk een man bent die probeert een vrouw te zijn. In het begin had ik nog baardgroei, je moet dat allemaal gaan ontharen. En dan loop je in vrouwenkleding met baard door de stad. Niet de fijnste tijd.”
Door lange wachttijden duurde het zo’n anderhalf jaar voordat de uiteindelijke geslachtsaanpassing kon plaatsvinden. En toen was het zo ver. Nog even je naam veranderen en klaar, zou je denken. Maar dat is niet zo, zegt Joanne. “Je blijft 24 uur per dag transgender, je blijft jezelf de vraag stellen: wie ben ik nu? Ik vraag me altijd af of het aan me te zien is. Overigens moeten mensen zelf weten wat ze van me willen vinden. Als ze me een omgebouwde kerel vinden, dan is dat zo. Feitelijk ben ik dat ook, hahaha!”
Scala
“Uiterlijk ben ik getransformeerd en ik leef als vrouw. Maar als je vraagt of ik me vrouw voél? Dat weet ik niet, ik weet niet hoe het voelt om vrouw te zijn. Wat ik wel weet, is dat ik beter in mijn vel zit dan toen ik als man door het leven ging.”
“Mensen willen je graag in een hokje stoppen: je bent man of je bent vrouw. Maar daar zit een heel scala tussen. Het liefst word ik mevrouw genoemd, maar ik zit er eigenlijk tussenin. Ik moest vrouw worden om mijn mannelijkheid te kunnen omarmen. In het begin, na de operatie, ben je helemaal vrouw, in gedrag en uiterlijk. Over de top zelfs. Daarna dacht ik: voel ik me nu helemaal vrouw? Nee, ik ben toch wat anders. Ik ben mijn eigen hokje.”
En dat ligt nog best moeilijk in de maatschappij. Tijdens de transitieperiode kreeg Joanne een burnout en verloor ze haar baan. Ze besloot toen om een opleiding in de ICT te gaan volgen. “Ik vond dat ik mezelf als transgender zo aantrekkelijk mogelijk moest maken voor een werkgever. Bovendien was het in die tijd crisis. En computers zijn altijd al mijn hobby geweest; zo leuk dat dit nu mijn werk is.”
Veilig en gewaardeerd
Na de nodige omzwervingen kwam Joanne in het AMC terecht, waar ze alweer negen jaar zit. “In de periode dat ik bij het AMC solliciteerde, had ik bij ieder sollicitatiegesprek de behoefte om uit te leggen dat ik transgender ben. Maar hier had ik dat juist niet! Het voelde zo goed. De collega’s weten het nu hoor – ik vertel dit het liefst meteen – en niemand doet er moeilijk over. We kunnen er ook grappen over maken. Daardoor voel ik me veilig en gewaardeerd. Ik vind dat heel bijzonder, dat het hier geen rol speelt dat ik transgender ben. Hier kan ik mezelf zijn zonder dat ik er over na hoef te denken of op mijn tenen hoef te lopen.”
“Dit wordt mijn derde keer op een boot die meevaart met Pride Amsterdam. In een jaar dat voor mij speciaal is. Zelf vond ik het na twee keer wel mooi geweest. Maar ja, dan vaart er ineens een AMC/VUmc boot mee – twee ziekenhuizen waar ik wat mee heb. En nu sta ik er nog op ook!”
Tekst: Irene van Elzakker
Foto: Elmer Bets
