“Welke pijnstillers doorgaans worden voorgeschreven voor kleine letsels? Dat hangt meestal af van de voorkeuren van de arts”, zegt SEH-arts Milan Ridderikhof. Hij is 8 maart gepromoveerd op onderzoek naar pijnbestrijding bij volwassenen met acuut traumatisch letsel. Een deel van zijn proefschrift gaat over wat in medisch jargon klein traumatisch letsel heet. Kneuzingen, verrekkingen, verstuikingen, dat werk.
Op de spoedeisende hulp komen dit soort verwondingen vaak voorbij. Van de zeven miljoen letsels die Nederlanders jaarlijks oplopen, zien de SEH of de huisarts er tussen de drie en vier miljoen. In een aanzienlijk deel van de gevallen gaat het om kneuzingen of verstuikingen. Om de pijn tegen te gaan, kunnen artsen verschillende soorten pijnstillers voorschrijven, maar welke werkt het best?, vroeg Ridderikhof zich af. “Internationale studies waarin dit is uitgezocht, zijn lastig te vertalen naar Nederland. Want in het buitenland worden andere pijnstillers voorgeschreven, in andere hoeveelheden.”
Ouderen
Ridderikhof en zijn collega’s deden onderzoek bij 547 patiënten met klein traumatisch letsel. Het gaat om bezoekers van de SEH’s van Amsterdam UMC, de huisartsenpost op locatie AMC en twee huisartsenpraktijken in de regio. De deelnemers werden willekeurig verdeeld over drie groepen die gedurende enkele dagen elk een andere behandeling kregen voor de pijn: paracetamol, diclofenac of een combinatie van beide pijnstillers. Anderhalf uur na het eerste pilletje noteerden de onderzoekers hun pijnscores op een schaal van 1 tot 10. Vervolgens hielden de patiënten drie dagen lang een pijndagboekje bij. De patiënten, hun artsen en de onderzoekers wisten niet wie welke pijnstilling had gekregen.
Nierproblemen
Er bleken geen verschillen in pijnscore tussen de drie behandelingen. Ridderikhof: “Daarom schrijf ik nu vaker paracetamol voor en dat draag ik uit naar mijn collega’s – mijn proefschrift heb ik naar elke SEH in Nederland gestuurd. NSAID’s als diclofenac en ibuprofen staan namelijk bekend om hun bijwerkingen. Ze kunnen maagklachten veroorzaken, maar ook maagbloedingen, hartfalen en nierproblemen. Om die reden hebben we speciaal gekeken hoe effectief de pijnstillers zijn bij ouderen, boven de 60 jaar. Hen wil je liefst geen NSAID’s geven omdat ze vaker een verminderde nierfunctie hebben of een slechter werkend hart. Ook gebruiken ze vaker medicijnen waar NSAID’s niet goed mee samen gaan, waardoor er sneller bijwerkingen optreden. Bij deze leeftijdsgroep kun je eveneens volstaan met paracetamol.”
De resultaten zijn niet alleen interessant voor collega’s op andere SEH’s, maar ook voor huisartsen. Daarom heeft Ridderikhof samen met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik zijn onderzoek ingebracht bij het farmacotherapeutisch overleg tussen huisartsen en apothekers. Ook heeft hij een speciale module ontwikkeld die zij kunnen gebruiken voor hun bijeenkomsten.
Tekst: Irene van Elzakker
Foto: PA Images/Hollandse Hoogte
