In de jaren tachtig van de vorige eeuw opende het AMC als een van de eerste ziekenhuizen in ons land een hiv-poli. Momenteel komen daar jaarlijks ruim 2000 hiv-patiënten voor diagnostiek en behandeling. Marc van der Valk, internist-infectioloog en hoofd van de poli, vertelt dat het afgelopen decennium de hiv-zorg drastisch is verbeterd. `Dankzij zeer effectieve antiretrovirale middelen is hiv een chronische ziekte geworden. Iemand die tijdig is gediagnosticeerd en goed is ingesteld, heeft een levensverwachting die nagenoeg gelijk is aan die van mensen zonder hiv. De patiënten hoeven nog maar twee keer per jaar naar het ziekenhuis te komen.’
Nu de hiv-behandeling een enorme vooruitgang heeft geboekt, krijgt ook de kwaliteit van leven van patiënten de volle aandacht. Als belangrijk thema noemt Van der Valk hiv en veroudering. `We zien dat deze mensen veel vaker kampen met ouderdomsgerelateerde ziekten, zoals hart- en vaatziekten en nierproblemen. Vooral mensen die lang met een ongediagnosticeerde hiv hebben rondgelopen, waardoor hun immuunsysteem ernstig is aangetast, hebben dikwijls met dit soort problemen te maken. Hoe eerder met de antiretrovirale middelen is gestart, hoe beter. Die comorbiditeit behandelen we uiteraard ook. Dat kan soms leiden tot wijziging in de hiv-medicatie.’
Lifestyle-poli
De bijkomende ziekten wil het AMC niet alleen behandelen maar ook zoveel mogelijk voorkomen. Zo start de hiv-poli binnenkort een eigen lifestyle-poli met als doel patiënten te motiveren hun gedrag te veranderen. Van der Valk: `We streven naar een gezondere leefstijl. Dat deden we al maar nu gaan we dat formaliseren in een apart spreekuur. Onze consulenten zijn getraind in zogenaamde motivational interviewing. Dat is een gesprekstechniek waarmee je zoekt naar de motivatie van een patiënt om te investeren in zijn eigen gezondheid. Dat kan stoppen met roken zijn, minder zout eten of bij een ander juist meer bewegen. Als je weet waartoe iemand bereid is, lukt het veel beter om dat doel te bereiken.’
Tot begin vorig jaar konden patiënten alleen terecht op de hiv-poli in het AMC. In maart 2017 is er in samenwerking met de DC-klinieken een extra hiv-poli bijgekomen op het Valeriusplein in het centrum van de stad. Patiënten die in de binnenstad wonen, hoeven niet meer naar het AMC te reizen. Het is niet zomaar een poli, benadrukt Van der Valk. `Tevoren hebben we patiënten uitvoerig geënquêteerd over hun wensen ten aanzien van zo’n voorziening. De poli heeft een huiselijke sfeer met een mooie leestafel en er zit een apotheek en een lab in het pand. Het is allemaal veel minder klinisch. Ongeveer 15 procent van onze patiënten is overgestapt naar deze poli. Hebben zij op een gegeven moment toch academische expertise nodig - bijvoorbeeld een vrouw met hiv die zwanger wordt - dan kunnen ze altijd terug naar het AMC.’
Peer-to-peer
Initiatieven zijn er genoeg. Zo werkt de hiv-poli mee aan een aanpak waarbij patiënten elkaar kunnen ondersteunen, zodat ze loskomen van het stigma dat op hiv rust. Dit peer-to-peer-systeem moet leiden tot een betere kwaliteit van leven en een betere therapietrouw. Van der Valk: `Verder doen we veel klinisch onderzoek, bijvoorbeeld naar de behandeling van acute hiv-infecties en de screening naar voorstadia van anale kanker, wat je vaker ziet bij mensen met hiv. En er wordt in het AMC gewerkt aan strategieën om hiv te genezen. Het virus verschuilt zich in slapende cellen van het lichaam. Als we die cellen wakker schudden, kunnen we wellicht het virus met medicijnen om zeep helpen. Maar zover zijn we nog lang niet.’
