Wat maakt het werken in het Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC zo leuk? In deze reeks vertellen medewerkers over hun vak en hoe ze in het Emma zijn beland. Greetje Zaal is medisch maatschappelijk werker. De Bijlmer was haar leerschool. “Voor veel ouders met een chronisch ziek kind in het Emma is overleven het maximaal haalbare.”

"Het doet wonderen als ouders bij hun kind zijn tijdens de bange tijden van een opname, dat vertel ik ze ook altijd. Hun kind kan hen ruiken, voelen en horen, waardoor het zich veilig voelt. Ik leg uit welke stressfactoren er mee kunnen spelen en dat stress tijdens een opname volstrekt normaal is. Daarna ga ik samen met de ouders op weg om hen te steunen onder het motto: niet teveel en niet te weinig."

Brabant

"Ik ben in Brabant opgegroeid. Mijn ouders waren gastgezin voor een familie uit Kenia. Dat was in de jaren zestig. Het was toen heel bijzonder om mensen uit andere culturen in het dorp te zien rondlopen. Die periode is vormend voor mij geweest. Ik heb er leren omgaan met cultuurverschillen, maar meer nog heb ik de overeenkomsten leren zien. Dat heeft de basis gevormd van wat ik nu al weer 42 jaar doe, waarvan de laatste twaalf jaar als medisch maatschappelijk werkster in het Emma.

Hoe ik hier terecht ben gekomen? Ik was hier op uitnodiging vanwege het 25-jarig bestaan van de Psychosociale afdeling van het Emma Kinderziekenhuis. De toespraak van het toenmalig hoofd van het Emma, Hugo Heymans, was zo indrukwekkend dat ik meteen wist: dit is de plek waar ik wil werken.

Een van de allerleukste dingen hier is de samenwerking met collega’s. Wij werken als een interdisciplinair team met verpleegkundigen, artsen en alle andere specialismen. Dat schept een band, en dat merken onze patiënten en hun ouders ook aan de kwaliteit van de zorg."

De Bijlmerramp

"Van 1979 tot 1985 heb ik bij het Algemeen Maatschappelijk Werk Zuidoost gewerkt en vanaf 1986 tot 1996 bij het Riagg in Zuidoost. Deze twintig jaar zijn van enorme invloed geweest op mijn ontwikkeling als professional. De Bijlmerramp heb ik van dichtbij meegemaakt. Die heeft een enorme schokgolf teweeggebracht binnen de gemeenschap in die wijk.

Ook van het werken nabij Ganzenhoef heb ik veel geleerd. Dat was toen een achterstandsbuurt. Met probleemgezinnen, armoede, drugsverslaving en criminaliteit. Maar ook een omgeving met mensen die het beste van hun leven probeerden te maken, ondanks alles. Wat dat betreft, heb ik ontzettend veel geleerd van mijn Surinaamse collega’s. Zoals over de plaats die schaamte kan innemen in bepaalde culturen en de invloed die dat kan hebben op communicatie en de keuze voor een bepaalde behandeling.

Eén van de belangrijkste vragen die ik mijzelf stelde als professional: stel dat ík in de positie van de cliënt zou verkeren, hoe zou het dan zijn om een kind op te voeden tussen twee culturen? Dat vergt van maatschappelijk werkers een bepaald empathisch vermogen dat vanuit de opleiding nog niet genoeg wordt meegegeven. Dat merk ik wel eens aan de stagiairs. Die denken - weliswaar met de beste intenties - soms nog te ‘wit’.

Ik heb een tijdje in Gooi Noord gewerkt en daar zag ik soms ouders die veel geld en een mooi huis hadden, maar weinig warmte kenden. Hier in he Emma ontmoet ik wel eens mensen die geen geld hebben maar wel veel liefde kennen. Die vind ik juist rijk. Warmte is niet te koop."

Denken vanuit overeenkomsten

"Voor ouders met een chronisch ziek kind in het Emma Kinderziekenhuis is overleven het maximaal haalbare. Schulden, een kind dat ernstig ziek is, tienerzwangerschappen. Dan moet je die overlevingsstand op dat moment gewoon even accepteren en er het beste van maken. En van daaruit proberen de overstap te maken naar 'gewoon' leven.

Als moeder vond ik het zelf erg fijn en ontzettend leerzaam om af en toe te sparren met andere ouders. Waarom zou die behoefte anders zijn bij moeders in een kwetsbare positie die een of meerdere zieke kinderen hebben? Zij zijn gebaat bij iemand die probeert om zich in te leven in hun situatie. Gewoon door te denken vanuit overeenkomsten in moederschap en niet vanuit culturele verschillen. Dat is ook het leuke van maatschappelijk werk: wij kijken verder dan wat in de boeken of richtlijnen staat."

Tekst: Ricardo Wijngaarde
Foto: Ricardo Wijngaarde