Het Trombose en Antistollings Expertise Centrum is een poliklinische afdeling waar patiënten worden gezien met stollingsproblematiek, waaronder trombose, erfelijke stollingsafwijkingen en behandeling met antistollingsmiddelen.
In Nederland worden ruim 450.000 patiënten behandeld met vitamine K antagonisten (VKA). VKAs zijn de meest gebruikte antistollingsmiddelen (anticoagulantia) en waren de afgelopen 50 jaar de enige anticoagulantia die in tabletvorm beschikbaar was. De belangrijkste indicaties voor anticoagulantia zijn atriumfibrilleren en diep veneuze trombose/longembolie.
Sinds enkele jaren zijn er nieuwe anticoagulantia op de markt verschenen; deze middelen worden gezamenlijk Direct Orale AntiCoagulantia (DOAC’s) genoemd. Het gaat hierbij om de middelen apixaban, dabigatran etexilaat, edoxaban en rivaroxaban. Een belangrijk verschil met VKA is dat patiënten die een DOAC gebruiken niet meer begeleid hoeven worden door de trombosediensten.
Hoewel orale anticoagulantia zeer effectief zijn in het voorkomen van trombose, verhoogt het gebruik onvermijdelijk het risico op bloedingen. Het risico op een bloeding voor een patiënt die anticoagulantia gebruikt is 10-15% per jaar en het risico op een ernstige bloeding is 2-3% per jaar. Gezien het grote aantal patiënten dat anticoagulantia gebruikt, impliceert dit dat ernstige bloedingen een veelvoorkomend probleem is.
Door de komst van DOAC’s is behandeling met antistollingsbehandeling complexer geworden voor behandelend artsen. Nieuwe middelen vergt extra/nieuwe kennis. Bovendien is de rol van de voorschrijver bij behandeling met DOAC’s groter dan met vitamine K antagonisten, omdat voor deze laatste groep de trombosediensten zorgdragen voor dosering en monitoring van de antistollingsbehandeling.
Het doel van het Trombose en Antistolling Expertise Centrum van het AMC is het bieden van ondersteuning aan gezondheidszorgprofessionals op het gebied van antistollingszorg. Hiertoe zijn de volgende initiatieven gestart:
1. Anticoagulantia polikliniek
Er is een spreekuur ingericht voor patiënten die orale anticoagulantia gebruiken, zowel VKA als DOAC. Hier worden patiënten voorgelicht over de huidige keuzemogelijkheden van anticoagulantia en specifieke voor- en nadelen van verschillende anticoagulantia. Er is schriftelijke informatie aanwezig voor de patiënt. Het doel is om de patiënt dusdanig te informeren dat deze samen met arts het anticoagulans kiest dat zijn/haar voorkeur heeft en het beste bij zijn/haar situatie past.
2. Trombose polikliniek
De afdeling vasculaire geneeskunde van het AMC heeft meerdere spreekuren voor patiënten met veneuze of arteriële trombose en voor vrouwen met stollingsgerelateerde zwangerschapscomplicaties. Het AMC fungeert hier als tertiair verwijscentrum.
3. 24/7 beschikbaarheid van consultatieve dienst voor zorgverleners in de regio Amsterdam
Het Trombose en Antistolling Expertise Centrum AMC is in samenwerking met SIGRA (Samenwerkende Instellingen Gezondheidszorg Regio Amsterdam) en andere regionale zorgpartners in 2016 gestart met de Amsterdamse Standaard Keten Antistolling (ASKA). Dit document omvat heldere afspraken ten aanzien van de benodigde communicatie betreffende antistollingszorg tussen zorgverleners. De betrokken partners komen twee maal per jaar samen in een Regionale Antistollingstafel met als doel verdere optimalisering van de afspraken in de ASKA. De Expertisecentrum van het AMC heeft binnen de ASKA de rol van Regionaal Expertise Centrum. Hiertoe is een consultatieve dienst ingericht bedoeld voor zorgverleners uit zowel de eerste als tweede lijn. Vooral voor huisartsen is de behoefte voor deze consultatieve dienst groot, daar er vanuit de eigen beroepsvereniging op dit moment geen handreiking/richtlijn bestaat ten aanzien van behandeling met DOAC’s. De consultatieve dienst heeft een emailadres voor niet-spoedeisende vragen (ASKA@amc.nl) en is telefonisch 24/7 bereikbaar voor spoedeisende vragen.
4. Online beschikbaarheid van actuele protocollen over antistollingszorg
De Expertisecentrum deelt op deze website enkele medisch protocollen zoals die in het AMC gebruikt worden. Onder andere:
1. Protocol behandeling DOAC’s;
2. Protocol couperen orale anticoagulantia (VKA en DOAC) bij bloeding en acute interventies;
3. Richtlijn perioperatieve overbruggingstherapie bij gebruik van antistolling of trombocytenaggregatieremmers.
Deze protocollen kunnen gebruikt worden als basis voor lokale/ziekenhuis protocollen voor alle Nederlandse zorgprofessionals. Daar het veld van orale anticoagulantia zich momenteel snel ontwikkeld (wijzigingen in vergoedingen, artsverklaringen, ontwikkeling van antidota voor DOAC’s) is het cruciaal dat deze protocollen geüpdatet worden zodra zich belangrijke wijzigingen voordoen.
Verder is de afdeling Vasculaire Geneeskunde van het AMC een belangrijke opinieleider op het gebied van trombose en haemostase. Er wordt veel wetenschappelijk onderzoek gedaan waaronder registratiestudies van specifieke antidota voor DOAC’s voor patiënten met levensbedreigende bloedingen. Het onderzoek wordt geleid door professor Saskia Middeldorp in samenwerking met Michiel Coppens (internist-vasculaire geneeskunde), professor Harry Büller en meerdere arts-onderzoekers.
Vasculaire Geneeskunde in de media: