Vroeggeboorte in voorgeschiedenis

Patiënten informatie

Vroeggeboorte in de voorgeschiedenis

Deze informatie is bestemd voor vrouwen met een verhoogde kans op vroeggeboorte omdat zij bij de voorgaande zwangerschap een vroeggeboorte voor 34 weken of vaker dan éénmaal een vroeggeboorte onder de 37 weken bij een eenlingzwangerschap hebben gehad. Het herhalingsrisico van een vroeggeboorte < 37 weken zwangerschap varieert van 15,8% tot ruim 50 %. Indien de voorgaande zwangerschap een vroeggeboorte tussen de 34-37 weken betrof is de herhalingskans in Nederland 12,8 % ten opzichte van 2,0 % bij eerdere voldragen zwangerschap. Omdat door vroeggeboorte complicaties bij de baby kunnen ontstaan, is het van belang de kans te verminderen dat een volgend kind ook te vroeg wordt geboren.

Prenatale zorg

Op dinsdag is het vroeggeboortespreekuur. De zorg wordt door een gynaecoloog en een klinisch verloskundige gegeven waarbij wij streven naar continuïteit van zorg. Tot 24 weken zal u frequent het vroeggeboortespreekuur bezoeken. Als u niet in de regio van het Amsterdam UMC locatie Meibergdreef woont, zullen wij rond 32 weken voorstellen de prenatale zorg te verplaatsen naar een zorgverlener dichter in uw buurt. De Neonatale Intensieve Care (couveuseafdeling) van het Amsterdam UMC draagt namelijk zorg voor de gehele regio voor extreem te vroeg geboren kinderen tot 32 weken .

Kinderen die na 32 weken geboren worden kunnen vanwege de goede prognose en minder intensieve zorg worden verzorgd in een niet-universitair centrum  op de kinderafdeling.

 We onderscheiden  een aantal verschillende risicofactoren op een vroeggeboorte.

Roken

Vrouwen die roken tijdens de zwangerschap hebben ruim een 3 keer grotere kans op een vroeggeboorte dan vrouwen die niet roken of gestopt zijn. Als u rookt en moeite heeft met stoppen kunt u uw zorgverlener vragen voor een stoppen-met-roken hulpprogramma.

Infecties

Een vaginale infectie kan een vroeggeboorte veroorzaken. De kans op een infectie is verhoogd bij vrouwen met een verstoring van de bacteriën die normaal in de schede voorkomen. Met een wattenstokje onderzoeken wij de samenstelling van de bacteriën in de vagina door de zogenaamde Nugent score af te nemen rond de zwangerschapsduur van 12-13 weken.  Wanneer de bacteriesamenstelling in de schede in een bepaalde mate verstoord is, kan met een eenmalige antibioticumkuur de kans op vroeggeboorte worden verkleind. De behandeling helpt alleen als deze voor de twintigste zwangerschapsweek wordt gegeven. Ook kijken we of u drager bent van de Groep B Streptococ, een bacterie waarvan kwetsbare kinderen erg ziek kunnen worden als dit niet behandeld wordt tijdens de bevalling. We zullen u bij deze afname vragen of u wilt deelnemen aan de Microbioom studie. Deze studie probeert meer inzicht te krijgen in de relatie tussen bacteriën en het optreden van een vroeggeboorte (zie onder).

Afwijking van het bindweefsel van de baarmoedermond

Wanneer de baarmoedermond niet stevig genoeg is, kan deze bij het groeien van de baarmoeder en toename van de druk ongemerkt opengaan. Dit noemen we cervixinsufficientie. Tegen de tijd dat u tekenen van vroeggeboorte bemerkt in de vorm van bloedverlies, gebroken vliezen of weeën, kan al een vergevorderde ontsluiting bestaan.

Er bestaat geen goede test om uit te maken of de baarmoedermond stevig genoeg is. We kunnen hiervan wel een indruk krijgen als we tussen 14 en 24 weken zwangerschapsduur elke twee weken met een echo via de schede de lengte van de baarmoedermond meten. Als blijkt dat de baarmoedermond korter wordt dan normaal (25 mm), dan wordt geadviseerd de kans op een vroeggeboorte te verkleinen door een verstevigende behandeling, een cerclage of een pessarium. Een cerclage is een brede onoplosbare hechting die in en om de baarmoedermond wordt gehecht. Dit gebeurt tijdens een dagopname op de operatiekamer onder verdoving (narcose en soms met een ruggenprik). Uit onderzoek is gebleken dat wachten met het plaatsen van een cerclage als we zien dat de baarmoedermond korter wordt even effectief is als het preventief plaatsen van een bandje bij een zwangerschapsduur in een vroeg stadium van de zwangerschap (tussen 12-14 weken). Voordeel van een afwachtend beleid is dat het veel minder vaak nodig is om een cerclage uit te voeren. Na 24 weken is de grens van levensvatbaarheid van de baby bereikt en zullen we geen metingen van de baarmoedermond doen en ook geen cerclages meer plaatsen. Het pessarium is een kunststof ring die op de polikliniek via een inwendig onderzoek om de baarmoedermond wordt geschoven ter versteviging. Deze behandeling kunnen we u op dit moment alleen aanbieden bij deelname aan een onderzoek, de PC studie (zie onder). Uw behandelend arts zal dit met u bespreken.

Progesteron

Progesteron is een hormoon dat tijdens de zwangerschap door de placenta wordt gemaakt, en van vitaal belang is om de zwangerschap te behouden..  Er is veel ervaring met het gebruik van progesteron in de zwangerschap en kan veilig worden gebruikt. In 2003 werd een groot onderzoek gepubliceerd waarin een groep vrouwen met een eerdere vroeggeboorte wekelijks een injectie met progesteron kreeg toegediend, terwijl de controlegroep een placebo (vloeistof zonder werkzame stof) kreeg toegediend. In de groep vrouwen behandeld met progesteron was de kans op vroeggeboorte bijna gehalveerd: 11% van de behandelde vrouwen beviel voor 32 weken en 31% voor 37 weken, terwijl in de controlegroep 20% voor 32 weken en 55% voor 37 weken beviel. Daarnaast traden in de behandelde groep bij de pasgeborenen minder vaak complicaties op die verband hielden met vroeggeboorte. Sindsdien lieten andere verrichte onderzoeken ook een halvering zien van het aantal vroeggeboortes. In geen van de verrichte studies werd een nadelig effect waargenomen van de toepassing van progesteron.  Inmiddels hebben meerdere onderzoeken aangetoond dat de toediening van progesteron via vaginale capsules effectief en veilig is. Progesteron wordt dagelijks vanaf 16 weken tot 36 weken gegeven in de vorm van 1 vaginale capsule Utrogestan 200 mg elke avond voor het slapen gaan. Kleinere apotheken zullen de capsule van 200 mg vaak moeten bestellen, de apotheek van het AUMC heeft Utrogestan 200 mg op voorraad. U kunt door deze capsules wat meer vaginale afscheiding krijgen.

Lichamelijke activiteit

Vrouwen met een gezonde lifestyle, voeding en dagelijks voldoende beweging hebben  een lagere kans op vroeggeboorte. Echter, het is bekend dat vrouwen die veel lichamelijk zwaar werk verrichten juist een gering verhoogde kans hebben op vroeggeboorte. Een nuttig effect van complete rust is nooit aangetoond en kan zelf schadelijk zijn in verband met een verhoogde kans op trombose en achteruitgang van de conditie van de moeder. Toch gaan we ervan uit dat beperking van inspannende activiteiten bij fysiek zwaar werk en voldoende nachtrust waarschijnlijk nuttig zijn. Vooral wanneer u veel samentrekkingen van de baarmoeder (harde buiken) voelt, kan dit een reden zijn voor extra rust. Wij bevelen u aan om uw lichamelijke activiteitenpatroon met uw behandelend arts of verloskundige te bespreken. Ook zijn er aparte bedrijfsgeneeskundige regels voor vrouwen met een verhoogd risico op vroeggeboorte. U kunt deze met uw bedrijfsarts bespreken. 

Vrijen

Het effect van seksuele activiteit bij vrouwen met een eerdere vroeggeboorte is moeilijk te onderzoeken en adviezen zijn gebaseerd op gezond verstand.. De samentrekking van de baarmoeder bij het vrouwelijk orgasme is normaal. De gemeenschap moet in ieder geval pijnloos zijn. Voor individuele adviezen adviseren wij u dit onderwerp te bespreken met uw behandelend arts of verloskundige.

Wetenschappelijk onderzoek

Het Amsterdam UMC verricht veel onderzoek om vroeggeboortes te voorkomen en als deze toch optreedt  zo goed mogelijk te behandelen. Mogelijk wordt u benaderd om mee te doen aan een of meerdere onderzoeken. Het staat u uiteraard vrij om wel of niet mee te doen. Op dit moment verrichten wij de volgende onderzoeken.

- PC studie. In deze studie wordt onderzocht wat de beste manier is om vroeggeboorte te voorkomen bij vrouwen met een vroeggeboorte in de voorgeschiedenis; een cerclage of een pessarium. Website: https://zorgevaluatienederland.nl/pc-study

- Biobank ‘Het microbioom en zwangerschap’. Bij deze studie wordt materiaal afkomstig uit de vagina afgenomen bij 12, 20 en 24 weken middels een kweekstaafje bewaard voor onderzoek naar de relatie tussen vaginale bacteriën en vroeggeboorte. Ook willen we onderzoeken wat het effect is van een cerclage of een pessarium op de samenstelling van vaginale bacteriën. 

- APOSTEL 8 studie. Met deze studie willen we onderzoek doen naar de effectiviteit en veiligheid van weëenremming bij vrouwen die in het ziekenhuis zijn opgenomen met een dreigende vroeggeboorte tussen 30-34 weken. In Nederland geven we weëenremming  standaard tot 30 weken. In deze studie onderzoeken we of weeënremmers ook een toegevoegde waarde hebben boven de 30 weken en de uitkomst van de pasgeborenen verbetert. Als u in die periode van de zwangerschap wordt opgenomen met tekenen van een dreigende vroeggeboorte zal u worden voorgelicht over deelname aan deze studie. Moeten we wél of geen weeënremming geven voor 2 dagen?

Website: https://zorgevaluatienederland.nl/apostel8

Verdere informatie

https://www.stoptevroegbevallen.nl/ Het doel van de stichting is het stimuleren en ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek dat gericht is op het voorkomen van vroeggeboorte.

https://www.vroeggeboorte.nl/  
Site gemaakt door een “ervaringsdeskundige” vader met links naar patiëntenverenigingen en verdere informatie.

Extreme vroeggeboorte - Wat is een extreme vroeggeboorte?

https://www.ouders.nl/thema.htm
Veel nuttige links voor (as) ouders. Ouders Online is een onafhankelijke website voor aanstaande ouders en ouders van kinderen tot en met de puberleeftijd. Bezoekers kunnen onderling informatie uitwisselen, vragen stellen aan deskundigen, en zo'n 20.000 pagina's aan onmisbare informatie raadplegen. De site bestaat sinds begin 1996 en wordt dagelijks door duizenden ouders in binnen- en buitenland bezocht

https://www.couveuseouders.nl/
De Vereniging Ouders van Couveusekinderen is een vereniging die opvang en begeleiding biedt aan ouders van kinderen, die (veel) te vroeg, te licht of (ernstig) ziek zijn geboren en daarom op een couveuseafdeling zijn verzorgd

https://allesoverzwanger.nl/
De website biedt breed gedragen informatie over de inhoud, de kwaliteit en de organisatie van Integrale Geboortezorg in Nederland, zoals die is afgestemd met de verschillende beroeps-, branche- en patiëntenorganisaties in Nederland

Datum update protocol: 14-05-2021

Patiënten informatiefolder behorende bij het regio protocol Preventie spontane vroeggeboorte