Decubitus - uitleg over de aandoening

Decubituspreventie en behandeling

We geven u hier een uitleg over decubitus. Decubitus is het medische woord voor een doorligplek. Decubitus komt meestal voor op de zogenaamde drukpunten van het lichaam. Dit zijn de punten van uw lichaam waar bot vlak onder de huid zit waardoor dit extra druk geeft wanneer u er op ligt/ steunt. Denkt u hierbij aan plekken als u stuit en hielen maar ook aan uw ellebogen, oren of achterhoofd. Doordat er hier druk wordt uitgeoefend op de huid en onderliggende weefsels worden deze ingeklemd tussen het botdeel en de harde onderlaag. Naast de directe weefselschade hierdoor ontstaat er ook schade doordat de bloedvoorziening belemmerd wordt.

In het AMC proberen wij zoveel mogelijk het ontstaan van decubitus te voorkomen en wanneer u wel decubitus heeft dit zo goed mogelijk te behandelen.

Risicoscorelijst
Om in te schatten hoe groot het risico is dat u gedurende uw opname in het AMC decubitus ontwikkeld, maken we in het AMC gebruik van de Bradenscore. De uitkomst van deze risicoscorelijst geeft tevens handvaten voor mogelijke preventieve maatregelen. 

Preventieve maatregelen
Naast wat wij kunnen doen qua preventie is het vooral belangrijk dat u hier zelf ook een actieve rol in aanneemt. Het is belangrijk dat u zelf voldoende voorlichting krijgt. Daarvoor is een folder ontwikkeld. In deze folder kunt u ook de andere veelvoorkomende preventieve maatregelen terugvinden. De meeste maatregelen zijn bedoeld om druk te verminderen of helemaal te voorkomen; druk is immers de grootste oorzaak van het ontstaan. Wisselligging, hielen vrij leggen en speciale matrassen zijn de meest toegepaste maatregelen en vaak moeten ze gecombineerd worden toegepast.

Categorieën van decubitus
In sommige gevallen lukt het niet om decubitus te voorkómen. Als u op een drukpunt een rode plek krijgt kan dit een voorstadium zijn van decubitus. De roodheid noemen we erytheem en het ontstaat door vaatverwijding. Vaak is het mogelijk deze roodheid weg te drukken. Bij het indrukken van de huid met uw vinger is even een witte vlek zichtbaar. Dit noemen we wegdrukbare roodheid. Aan deze roodheid van de huid is te zien dat deze druk moet opvangen maar er is nog geen directe beschadiging. 

Als u decubitus ontwikkeld heeft kan dit in een matige of in een ernstige vorm zijn. Decubitus wordt ingedeeld in categorieën, in het AMC hanteren we een schaal met vier verschillende categorieën.

Categorie 1 decubitus
Als uw huid nog helemaal intact is maar u wel een locale niet-wegdrukbare roodheid heeft op een drukpunt noemen we dit een categorie 1 decubitus. Dit betekent dat de kleine bloedvaatjes in uw huid beschadigd zijn. Er kan sprake zijn van wat warmte, zwelling, verharding en pijn.

Categorie 2 decubitus
Hierbij is uw huid ontveld; u ziet u een oppervlakkige open rode wond. Het kan bij deze categorie ook zijn dat u een intacte of opengescheurde (bloed)blaar heeft. Het heeft de voorkeur deze blaren intact te laten door de blaar goed vrij te leggen. Als de blaar alsnog kapot gaat zullen we het blaardak zorgvuldig verwijderen en de wond verbinden. 

Categorie 3 decubitus
Als u een wond heeft die dieper is dan de bovenste huidlaag maar nog niet rijkt tot botten, pezen en spieren dan noemen we dit een categorie 3 decubitus. In het diepste gedeelte van de wond zijn geen resten van haarzakjes of zweetklieren meer aanwezig. Deze zullen bij genezing van de wond ook niet meer terug groeien. Bij een categorie 3 kan ook een ondermijning aanwezig zijn. In dit geval is de wond onder de huid groter dan van buitenaf te zien is, doordat er een soort gangetje/tunneling is ontstaan. De wond kan rood zijn maar kan ook een gele of zwarte kleur hebben.

Een hele andere uitingsvorm van deze categorie decubitus is een blauw/paarse verkleuring van de huid. Hierbij is er alleen onder de huid sprake van een wond, de huid zelf is nog volledig intact.

Categorie 4 decubitus
Als u in de wond blootliggende pezen/spieren of bot heeft dan is de volledige weefsellaag erboven verloren gegaan. We noemen dit een categorie 4 decubitus.

Het kan ook zijn dat de categorie 4 ontstaat in de diepte bij het bot doordat hier de drukken het hoogst zijn en de huid eerst nog intact lijkt te blijven. Als deze huidlaag daarna opeens open gaat, omdat de huid niet intact kan blijven zonder onderliggend weefsel, blijkt u een flinke wond eronder te hebben.