Het opereren van invaliderende littekens als gevolg van ernstige brandwonden in midden- en lage inkomenslanden is veilig en effectief en heeft positieve effecten op de lange termijn. Dat concludeert arts-onderzoeker Thom Hendriks van Amsterdam UMC na evaluatie van eerdere missies van plastisch chirurgen in Tanzania.

Maar liefst 95 procent van alle brandwondenongevallen wereldwijd vindt plaats in lage inkomenslanden. In bijvoorbeeld sub-Saharaans Afrika is littekenproblematiek door brandwonden vaak extremer dan in Nederland. Dat komt omdat de toegang tot medische (brandwonden)zorg veel beperkter is dan hier. De behandeling komt daardoor te laat of er is door een tekort aan artsen helemaal geen behandeling mogelijk.

Niet zelden ontstaan daardoor littekens die invaliditeit veroorzaken. Zo ontstaan er dwangstanden door littekenvorming waardoor patiënten armen of benen niet meer goed kunnen gebruiken. En dat kan grote gevolgen hebben op de kwaliteit van leven. Een operatie is dan echt noodzakelijk om de beweeglijkheid van een gewricht weer terug te krijgen of te vergroten.

Training

Elk half jaar gaan plastisch chirurgen van Amsterdam UMC op een medische missie van twee weken naar Tanzania. Ze werken er in het Haydom Lutheran Hospital samen met lokale artsen en doen voornamelijk reconstructies van ernstige brandwondenlittekens. Tegelijkertijd geven ze training aan lokale chirurgen en verpleegkundigen op het gebied van brandwondenzorg.

Thom Hendriks (rechts) aan het werk in Tanzania
Thom Hendriks (rechts) aan het werk in Tanzania

Arts-onderzoeker Thom Hendriks wilde weten of deze operaties ook positieve effecten hebben op de langere termijn. Daarvoor is tijdens een missie van slechts twee weken geen tijd voor. Gedurende ruim anderhalf jaar volgde Hendriks in Tanzania patiënten met dwangstanden die complexe hersteloperaties ondergingen. Samen met Nederlandse experts van Amsterdam UMC en Global Surgery Amsterdam en Afrikaanse collega’s onderzocht Hendriks de gevolgen van de Nederlandse missies. “Eigenlijk wisten we niet goed hoe het deze patiënten op de langere termijn vergaat. Daarom zijn we uitkomsten van eerdere operaties gaan onderzoeken. De conclusie is dat de operaties veilig en effectief zijn uitgevoerd en dat ze het leven van de patiënten positief beïnvloeden, ook op de langere termijn.”

Reconstructie

Op de foto's hieronder zie je de ernstig verbrande handen van een patiënt. Door littekenvorming kon ze haar handen niet meer bewegen. Plastisch chirurgen van Amsterdam UMC hebben in twee operaties een littekenreconstructie uitgevoerd aan beide handen. Na behandeling en revalidatie kan ze haar handen nu weer relatief goed buigen, strekken en een vuist maken.

Tekst: Thom Hendriks en Nicole de Haan