Omringd door patiënten in de laatste levensfase, mentaal moest je op de afdeling Oncologie al tegen een stootje kunnen. Maar in deze tijden wordt het zorgpersoneel op 3C (locatie VUmc) nog eens extra op de proef gesteld. “Even een arm om iemand heen, een troostende schouder als een patiënt slecht nieuws heeft gehad, dat kan nu allemaal niet meer. Je aan die 1,5 meter afstand moeten houden, op een afdeling waar je vaak het laatste levenstukje met iemand meeloopt, dat is echt heel erg zwaar”, vertelt Hanneke Brul, oncologisch verpleegkundige en teamleider van de kliniek. In de kliniek liggen voornamelijk patiënten die een chemobehandeling ondergaan, patiënten met bijwerkingen van die behandeling of uitbehandelde patiënten met algehele malaise, waarbij het thuis gewoon echt niet meer gaat. “We hebben het hier over hele zieke patiënten. Dat er nu nog maar één familielid per dag op bezoek mag komen, dat is zo bikkelhard. Daar heb je als verpleegkundige ook last van.”
Drukker dan ooit
De druk op de afdeling is groot. Brul: “Kanker is een levensbedreigende ziekte. Afschalen is hier lastig.” Sterker nog, het is er nu drukker dan ooit. “Meden oncologische patiënten het ziekenhuis in de eerste golf nog, uit angst voor corona, nu is ieder bed constant bezet.” En daar komt covid, en alles wat daar qua extra werkzaamheden bij komt kijken, nog eens bovenop. Patiënten die ineens in quarantaine moeten bijvoorbeeld, personeel dat in isolatiepakken gehesen moet worden. “En als we gaan opschalen, moeten we hoogstwaarschijnlijk ook weer wat verpleegkundigen uitlenen aan de covid-units en de IC”, vertelt Gea Westerhof, verpleegkundig afdelingshoofd Oncologie. “Dat hakt er mentaal behoorlijk in. Want dat betekent nóg meer druk op de oncologieverpleegkundigen.”
Ziekteverloop zo onvoorspelbaar
Als een algemeen verpleegkundige van de afdeling naar de covid-unit of IC moet, dan wordt die plek opgevuld door medisch studenten of researchverpleegkundigen. Brul: “Ontzettend fijn, die hulp, maar het is anders werken dan met je eigen team. Het kost tijd om ingewerkt te worden op een afdeling, zeker als het om specialistische zorg als oncologie gaat.” Daar komt bij dat de verpleegkundigen die uitgeleend worden aan ‘de covid’ ineens met hele andere zorg te maken krijgen. “Patiënten in quarantaine, zelf in isolatiepak. Plus dat ziekteverloop is zo onvoorspelbaar. Je knippert met je ogen en iemand is er niet meer. Dat doet ook wel wat met een verpleegkundige.”
Teamspirit
De mentale weerbaarheid van het team is gelukkig behoorlijk groot, merkt Brul. “Van uitval is bijna geen sprake. Maar ik weet niet voor hoe lang ik dat nog kan zeggen. Als we nu weer mensen moeten uitlenen… Ik hou mijn hart vast.” Westerhof: “Toch zullen we als afdeling moeten bijdragen. Covid is immers van ons allemaal. Nu dit soort lastige kwesties weer spelen, is het heel erg belangrijk om de afdeling mee te nemen in het proces. Veel praten met elkaar dus. Bijvoorbeeld in de koffiekamer. We hebben een van de patiëntenkamers omgebouwd tot gemeenschappelijke ruimte, zodat we dat op gepaste afstand van elkaar kunnen doen.”
“Teamspirit is van essentieel belang om dit vol te kunnen houden met z’n allen”, beaamt Brul. “Dus doen we iedere ochtend een gezamenlijke dagstart en proberen we de dag zo vaak mogelijk samen af te sluiten. En vanochtend hebben we nog samen de kerstboom versierd. Dat zijn de momenten waarop je het met elkaar hebt over die lastige momenten op het werk. Die ene patiënt die net afscheid heeft moeten nemen van haar jonge kinderen, die ene collega die zo’n pittige tijd heeft gehad op de covid-unit. Wat is daar precies gebeurd? Wat doet dat met je? Die persoonlijke aandacht voor elkaar, dat houd je op de been.”
Westerhof: “Tuurlijk roepen ook wij: pfff, daar gaan we weer. Ook hier moeten we weer even dat diepe dal door. Maar we zetten de schouders eronder en we gaan er weer tegenaan. We hebben het hier over mensen die iedere ochtend hun bed uit komen om voor een ander te zorgen. Superhelden dus. Die vallen niet zomaar om.”
tekst: Sophie Verschoor
