We stelden Emma vijf vragen over haar onderzoek:
Wat is melioidose?
Melioidose is een tropische infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bodembacterie met de naam Burkholderia pseudomallei. Mensen die deze bacterie via de huid, de mond of neus binnenkrijgen kunnen een longontsteking, bloedvergiftiging of abcessen ontwikkelen. Melioidose wordt voornamelijk gediagnosticeerd in Noord-Australië en Zuidoost-Azië. De ziekte treft daar vooral rijstboeren en mensen met een verminderd afweersysteem, zoals mensen met diabetes en chronische lever-, long- en nierziekten.
Een recente berekening schat dat er wereldwijd jaarlijks rond de 170.000 mensen melioidose krijgen, waarvan meer dan de helft overlijdt. Er zouden maar liefst 45 landen zijn waar melioidose in groten getale voorkomt. Toch wordt deze ziekte in al die landen nauwelijks gediagnosticeerd. In 34 landen komt melioidose hoogstwaarschijnlijk frequent voor, maar is de ziekte zelfs nog nooit beschreven.
Waarover ging je onderzoek?
Mijn collega’s en ik hebben voor het eerst de wereldwijde ziektelast van melioidose berekend. Ziektelast wordt gemeten aan de hand van Disability Adjusted Life Years (DALY’s). De DALY is een gezondheidsmaat die onderzoekers kunnen gebruiken om de impact van ziektes met elkaar te vergelijken. Er wordt dan in een populatie gekeken naar de jaren die mensen verliezen door vroegtijdige sterfte als gevolg van de ziekte en naar de jaren dat iemand met de ziekte leeft. Door middel van het berekenen van DALY’s konden we de ziektelast van melioidose vergelijken met die van andere tropische (infectie)ziektes. We ontdekten dat de ziektelast van melioidose zwaarder is dan andere al erkende verwaarloosde tropische ziektes. Toch komt de ziekte melioidose niet voor op de lijst van ‘verwaarloosde tropische ziektes' opgesteld door de WHO. Deze uitkomst is alarmerend en geeft aan dat melioidose wereldwijd een groot en onderschat probleem is.
Wat is de WHO-lijst voor verwaarloosde tropische ziektes?
Verwaarloosde tropische ziektes, waaronder bijvoorbeeld dengue (knokkelkoorts), schistosomiase (bilharzia), slaapziekte, rivierblindheid, olifantsziekte, en viscerale leishmaniase (zandmugziekte), komen voornamelijk in ontwikkelingslanden voor. Het zijn tropische ziektes die de allerarmsten in een samenleving treffen en waarbij ziektelast niet in verhouding staat met het geld dat beschikbaar is voor onderzoek en behandeling. Ziektes die op deze lijst staan kunnen zo meer aandacht krijgen van overheden en gezondheidsorganisaties.
Waarom moet melioidose op de lijst van de WHO?
Op basis van de resultaten van mijn proefschrift is de verwachting dat melioidose in veel, meestal tropische, landen voorkomt en wereldwijd ernstige ziektelast veroorzaakt. Helaas wordt de ziekte niet altijd adequaat behandeld en niet tijdig herkend door een gebrek aan faciliteiten, opmerkzaamheid en kennis. Omdat de ziektelast van melioidose groter is dan van andere ‘erkende’ verwaarloosde
tropische ziektes, hoort deze ziekte thuis op de WHO-lijst. Ons onderzoek kan beleidsmakers helpen om, samen met beroepsorganisaties, melioidose hoger op de wereldgezondheidszorgagenda te zetten met als doel de ziekte beter te signaleren en te bestrijden.
Hoe nu verder?
Het is van groot belang om in landen met een grote geschatte ziektelast de microbiologische faciliteiten te verbeteren en bewustwording te creëren over de ziekte, zodat patiënten (tijdig) een diagnose krijgen en behandeld kunnen worden. Hiermee zou de sterfte van 50% naar onder de 15% teruggebracht kunnen worden. Bovendien moet de daadwerkelijke ziektelast beter in kaart gebracht worden in met name sub-Sahara Afrika. Wij zijn op dit moment bezig met bodemonderzoek en verbetering van diagnostische faciliteiten in Nigeria om zo te onderzoeken of melioidose hier voorkomt. Nigeria staat namelijk in de top 5 van landen met de grootst geschatte ziektelast wereldwijd. Desondanks is er nog maar 1 patiënt uit dit land beschreven in de literatuur.
Ook willen we meer aandacht voor preventiemaatregelen; hoog risicogroepen (zoals rijstboeren met diabetes) zouden bijvoorbeeld geadviseerd kunnen worden om speciale laarzen te dragen. Bovendien moet er worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van een vaccin tegen melioidose.
Tekst: Loes Magnin
Afbeelding: Shutterstock
