Kan ik stoppen met antidepressiva?

Meer dan een miljoen mensen in Nederland slikken antidepressiva. Een groot aantal van hen doet dat om na herstel van een depressie terugval te voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde psychologische interventies een goed alternatief zijn voor antidepressiva. De resultaten zijn 19 mei gepubliceerd in JAMA Psychiatry.

Behandelaars en patiënten hebben nu twee mogelijkheden om terugval na herstel van een depressie te voorkomen: antidepressiva blijven slikken of de antidepressiva afbouwen, gevolgd door een psychologische interventie. De meest onderzochte interventies zijn Preventieve Cognitieve Therapie (PCT) en Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT). Die bestaan uit 8 sessies gegeven over een periode van 8 weken. PCT richt zich op het onderzoeken van denkpatronen, de activatie van positief gevoel en het maken van een preventieplan. Bij MBCT wordt een bepaalde vorm van meditatie geoefend.

Wat werkt voor wie?

Het stoppen met of afbouwen van antidepressiva verhoogt het risico op terugval. Maar niet alle patiënten willen lange tijd antidepressiva gebruiken. De huidige klinische richtlijnen geven aan dat patiënten met een hoog risico op terugval het beste langdurig antidepressiva kunnen blijven slikken. Op dit moment is het onduidelijk wie beter af is met voortzetting van antidepressiva men wie kan afbouwen of stoppen.

Onder leiding van Claudi Bockting, hoogleraar Klinische psychologie in de psychiatrie, en dr. Josefien Breedvelt, beiden van Amsterdam UMC, is samen met het internationaal consortium terugvalpreventie ITFRA onderzocht of het mogelijk is om te stoppen met antidepressiva en voor wie dat geldt.

Klinische richtlijnen

Deze studie is gebaseerd op alle individuele patiëntendata van onderzoeken wereldwijd. Uitkomsten laten zien dat psychologische interventies een alternatief kunnen zijn voor voortzetting van antidepressiva. Ook voor mensen met terugkerende depressies en restklachten. Deze bevindingen helpen de klinische aanpak van patiënten die hun antidepressivum willen afbouwen. Bockting: “Dit onderzoek is van groot belang voor de (inter)nationale richtlijnen voor de behandeling van mensen die langdurig antidepressiva slikken maar een sterke wens hebben om af te bouwen.“

Zie ook de podcast: interview met onderzoekers.

Tekst: Jan Spee