Aanleiding
Patiënten met een hematologische ziekte hebben vaak een slechte afweer (immuniteit). Als deze patiënten COVID-19 krijgen lopen ze het risico daar ernstig ziek van te worden. Vaccinatie beschermt personen met een gezond afweersysteem tegen ernstige COVID-19. Het was onduidelijk of vaccinatie ook in personen met een hematologische ziekte voldoende afweer zou geven. In de COBRA KAI-studie is dit onderzocht.
Studieopzet
De COBRA KAI studie is begonnen op woensdag 24 maart 2021. Op die dag kregen de eerste patiënten met een hematologische ziekte een COVID-19-vaccinatie. In totaal deden er 723 patiënten mee, verdeeld over 4 ziekenhuizen: UMC Groningen, Erasmus MC en beide locaties van het Amsterdam UMC. Bij elke COVID-19-vaccinatie werd bloed afgenomen. De patiënten kregen vragen, bijvoorbeeld over of ze COVID-19 hadden doorgemaakt en over medicijngebruik. Zie ook ‘COBRA KAI: onderzoek naar effect COVID-19 vaccinatie bij patiënten met een hematologische aandoening - YouTube’.
Belangrijkste resultaten
Bij de meeste patiënten met een hematologische ziekte werkt COVID-19-vaccinatie. Het afweersysteem kan ondanks de hematologische ziekte toch een goede afweer tegen COVID-19 opbouwen. Vaccinatie beschermt dus ook patiënten met een hematologische ziekte tegen ernstige COVID-19.
Alleen: de bescherming is niet altijd even goed als bij gezonde personen. Patiënten met een hematologische ziekte moeten dus voorzichtig blijven. Vooral patiënten die op het moment van vaccinatie met chemotherapie of immuuntherapie behandeld werden, of die een transplantatie hebben gehad. Wel was daar een extra vaccinatie voor nodig.
Advies
De resultaten van de COBRA KAI-studie worden gebruikt voor het opstellen van adviezen voor patiënten en zorgverleners. Het belangrijkste advies: vaccinatie heeft altijd zin! Ook bij mensen met een slechte afweer wordt toch enige bescherming tegen COVID-19 opgebouwd.
Behandeling afgerond? Dan opnieuw vaccineren
Dat patiënten met een hematologische ziekte een slechte afweer hebben komt vaak door de ziekte zelf. Ook kan de behandeling van de ziekte de afweer beschadigen. Als een patiënt na behandeling genezen is, dan herstelt het afweersysteem zich weer. Het afweersysteem kan dan echt goede afweer maken tegen COVID-19. Door patiënten na afloop van hun behandeling opnieuw te vaccineren worden ze goed beschermd tegen ernstige COVID-19. Het advies aan patiënten die behandeld zijn voor lymfeklierkanker of die een transplantatie hebben ondergaan is daarom: opnieuw vaccineren tegen COVID-19.
Vervolgonderzoek
Behandeling met chemotherapie of een transplantatie beschadigt de afweer tegen COVID-19. Op dit moment onderzoeken wij hoeveel vaccinaties nodig zijn om de afweer tegen COVID-19 volledig te herstellen. Het RIVM adviseert nu 3 vaccinaties. Misschien is 1 of 2 vaccinaties voldoende. Dit wordt onderzocht in de COBRA re KAI-studie.
Verdere informatie over COVID-19
Over COVID-19-vaccinatie bij patiënten met een slechte afweer: Mensen met afweerstoornis (immuungecompromitteerden) | RIVM.
Over onderzoek naar COVID-19 bij patiënten met een slechte afweer: Vaccinatie - ZonMw.
Voor meer informatie over de COBRA KAI-studie:
Uitwerking vragen webinar 19 januari 2023
Publicaties
Fourth mRNA COVID-19 vaccination in immunocompromised patients with haematological malignancies (COBRA KAI): a cohort study – eClinicalMedicine (juni 2023)
SARS-CoV-2 vaccine-induced humoral and cellular immunity in patients with hematologic malignancies – Seminars in Hematology (december 2022)
COVID-19 vaccination in immunocompromised patients with haematologic diseases - BJH (december 2022)
Antibody Response in Immunocompromised Patients With Hematologic Cancers Who Received a 3-Dose mRNA-1273 Vaccination Schedule for COVID-19 – JAMA Oncology (augustus 2022)
COVID-19-vaccinatie bij immuungecompromitteerde patiënten met hematologische aandoeningen - NTVH (juli 2022)
Quantitative analysis of mRNA-1273 COVID-19 vaccination response in immunocompromised adult hematology patients – Blood Advances (maart 2022)
Contact
- Voor studiedeelnemers van het UMC Groningen: cobra-kaistudie@onco.umcg.nl
- Voor studiedeelnemers van het Erasmus MC: sct@erasmusmc.nl
- Voor studiedeelnemers van het Amsterdam UMC: cobra-kai_pt@amsterdamumc.nl
Hoofdonderzoekers COBRA KAI-studie:
- Erasmus MC Rotterdam: Dr. Pim Mutsaers, Dr. Annoek Broers
- UMC Groningen: Dr. Jaap van Doesum, Dr. Tom van Meerten
- Amsterdam UMC: Drs. Sabine Haggenburg, Drs. Quincy Hofsink, Drs. Paul den Tex, Dr. Caroline Rutten, Dr. Bram Goorhuis, Dr. Inger Nijhof, Dr. Jarom Heijmans, Prof. Dr. Mette Hazenberg