De grenzen van gezond sporten

Wanneer is sporten niet meer gezond? Onderzoekers van Amsterdam UMC willen weten wat de bovengrens is van gezond sporten in een studie bij mannen die voor de eerste keer een marathon lopen, in dit geval de Amsterdam Marathon. Zodra de lopers over de finish komen, krijgen ze een MRI-scan van het hart. Hoe houdt dit orgaan zich na zo’n extreme inspanning?

Uit een eerdere kleine studie in 2017 met marathonlopers is gebleken dat de wedstrijd van ruim 42 kilometer sporen nalaat in de hartspier. Maar niet bij iedereen en niet altijd. Vooral bij minder getrainde atleten lijkt dit vaker op te treden, al zijn de data erg beperkt. Ook is niet duidelijk of het gaat om onherstelbare hartschade of een tijdelijke verandering.

“We willen de grenzen van gezond sporten beter onderzoeken”, vertelt cardioloog Harald Jorstad en hoofdonderzoeker van deze studie. “De ondergrens van gezond bewegen is bekend. Dat is twee tot drie uur beweging per week, verspreid over een aantal dagen. Maar als patiënten ons vragen wat ze maximaal mogen bewegen, weten we het antwoord niet. Waar wordt veel sporten, té veel? Ook de bovengrens doet ertoe. Want bij extreme inspanning kan er in de hartspier littekenweefsel ontstaan, waardoor een hartritmestoornis kan optreden.”

Deelnemers gezocht

Voor zijn studie zoekt Jorstad mannen die van plan zijn om op 17 oktober voor de eerste keer mee te doen aan de Amsterdam Marathon. “Ik zoek mannen tussen de 35 en 50 jaar die de marathon voor het eerst gaan lopen. Bij die groep verwacht ik de meest uitgesproken veranderingen te zien in de hartspier. Juist omdat ze nooit eerder zo’n grote sportprestatie geleverd hebben.” En waarom alleen mannen? “Van vrouwen weten we dat hun hart op deze leeftijd veel minder vaak veranderingen of problemen laat zien.”

Wat deze studie extra bijzonder maakt is dat ook mannen die een covid-19 infectie hebben doorgemaakt, nadrukkelijk worden uitgenodigd om zich aan te melden. Jorstad: “We weten inmiddels dat het coronavirus hartschade kan veroorzaken. Ik kan me dus voorstellen dat het hart van mensen die hersteld zijn van een covid-19 infectie anders reageert op zo’n mega-sportprestatie.”

Begeleiding marathonlopers

De deelnemers aan de studie worden vanaf vier maanden voor de marathon tot vier weken erna gevolgd. In die periode maken de onderzoekers vier MRI-scans van het hart, om alle veranderingen in het weefsel goed in de gaten houden, tijdens de trainingsmaanden, direct na de marathon en in de herstelfase. Ook krijgt elke deelnemer een uitgebreid intakegesprek, een bloedonderzoek, inspanningstesten en een hartfilmpje. Jorstad: “Daarnaast is er een ervaren hardlooptrainer die de lopers kan ondersteunen met bijvoorbeeld een trainingsschema op maat. Zo krijgen we een compleet beeld van de conditie van de deelnemers en houden we hun gezondheid goed in de gaten.”

Met het busje

Op de dag van de marathon moeten de deelnemers, zodra ze de finishstreep over zijn, zo snel mogelijk naar Amsterdam UMC (locatie AMC), waar de MRI-scanners klaar staan. Een logistieke uitdaging, aldus Jorstad. “We laten busjes rijden tussen het Olympisch Stadion, waar de marathon eindigt, en het AMC. In totaal kunnen we op één dag 24 mensen scannen.”

Meedoen?

Mannen van 35 tot 50 jaar, die op 17 oktober 2021 meedoen aan de Amsterdam Marathon en dan voor het eerst een marathon lopen, kunnen zich opgeven voor dit onderzoek. Hardlopers die een covid-19 infectie hebben doorgemaakt, worden in het bijzonder aangemoedigd om zich aan te melden voor dit onderzoek.

Gegadigden kunnen zich melden bij marathonstudie@amsterdamumc.nl

Tekst: Edith van Rijs
Foto: Shutterstock