De incidentie van neuro-endocriene tumoren van het pancreas (pNET) stijgt en steeds vaker worden patiënten gediagnosticeerd in een vroeg stadium. Verbeterde herkenning en toegenomen gebruik van abdominale beeldvorming dragen hieraan bij. Het verkrijgen van meer kennis voor de behandeling van deze ziekte wordt belemmert door het zeldzame karakter en het gebrek aan grote prospectieve studies.
In de PANDORA-1-studie (2016) werden patiënten met een kleine NF-pNET op de lange termijn gevolgd door middel van een intensief follow-up-protocol conform de richtlijn van de European Neuroendocrine Tumor Society (ENETS). De eerste resultaten van deze studie lieten naar verwachting geen tumorgroei zien bij 89% van de patiënten en was er slechts bij 4% zodanige tumorgroei aanwezig dat dit leidde tot resectie. Echter, de adherentie aan het protocol was suboptimaal, waar met name het advies om 3 maanden na diagnose een EUS-FNB te laten afnemen bij slechts 22% van de patiënten werd uitgevoerd. Daarnaast zagen wij dat deze patiëntengroep een slechtere kwaliteit van leven ervaarde dan de referentiegroep. Reflecterend op de eerste uitkomsten van PANDORA-1-studie bleek dat het intensieve follow-up-protocol was geschreven vanuit de gedachte dat geen enkele patiënt een negatieve uitkomst mocht hebben vanwege het primair achterwege laten van een operatie. Daarbij was destijds geen aandacht besteed aan de impact van follow-up voor de patiënt en zijn/haar naasten. Hoe deze impact verklaard kan worden en wat de behoeften zijn van de patiënt in het follow-up proces is nu nog onduidelijk.
Op basis van de bovenstaande bevindingen is de PANDORA-2 studie opgezet met als doel:
1. Het ontwikkelen en implementeren van een supportive care interventie om de kwaliteit van leven van patiënten met een pNET te verbeteren.
2. Het vereenvoudigen van het huidige follow-up protocol door minder frequente beeldvorming met behoud van de uitstekende tumorcontrole en daardoor een bijdrage aan zinnige zorg principes, aan mogelijk betere kwaliteit van leven uitkomsten en betere protocol adherentie.
Patiënten zullen 3 maanden na diagnose een EUS-FNB ondergaan. Indien een EUS was uitgevoerd bij diagnose kan dit worden vervangen door een MRI/CT. De EUS-FNB is van belang voor toekomstig prognostisch immunohistochemisch onderzoek. Vervolgens zal 12 maanden na diagnose een radiologische controle met MRI/CT worden gedaan, waarna patiënten elke 24 maanden terugkomen voor radiologische controle. Na het 7e jaar mogen patiënten na 36 maanden terugkomen voor de laatste controle. Met dit nieuwe protocol worden het aantal controlemomenten gehalveerd ten opzichte van het oude protocol.
Inclusie in het PANDORA-2 protocol is vrijblijvend; deelname aan de kwaliteit van leven studie en toestemming tot vastlegging van de uitkomsten gebeurd alleen na toestemming van de patiënt. Vanzelfsprekend zijn de wensen van de patiënten, zoals de wens om geopereerd te worden, altijd leidend.
Het betreft een landelijke studie die wordt uitgevoerd in samenwerking met Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG). Zie ook de gedetailleerde in- en exclusie criteria.
In- en exclusie criteria
Inclusiecriteria
Radiologisch/PA-bewezen NF-pNET ≤2cm;
- Er is een voorkeur voor het stellen van de diagnose d.m.v. twee beeldvormende technieken: anatomische en nucleaire beeldvorming (CT of MRI + 68GA-DOTATATE PET-CT);
- Geen metastasen op afstand of verdachte lymfeklieren bij beeldvorming;
- ≥ 18 jaar;
- Lezen en schrijven in Nederlands of Engels.
Exclusiecriteria
- Tumorgroei of hooggradige displasie bij EUS in 3e maand;
- Bekend met MEN1 of ander genetisch syndroom;
- Functionerende pNET o.b.v. klinisch syndroom en hormoon overproductie.
Laag frequente follow-up protocol
Expectatief beleid
(Voorkeur voor MRI i.v.m. stralenbelasting)
| 1e jaar | 3 maanden: | EUS-FNB |
| 12 maanden: | MRI/CT | |
| 3e jaar | 36 maanden: | MRI/CT |
| 5e jaar | 60 maanden: | MRI/CT |
| 7e jaar | 84 maanden: | MRI/CT |
| 10e jaar | 120 maanden | MRI/CT |
Resectie indien:
- Tumor groei > 0,5cm/jaar;
- Tumor grootte >2cm;
- Dilatatie PD of CBD.
Na resectie
Risicoscore berekenen op www.pancreascalculator.com
Laag risico:
Elke 2 jaar MRI/CT
Medium/hoog risico:
Na 6 maanden MRI/CT
Hierna elke 12 maanden MRI/CT afgewisseld met 68Ga-DOTATATE PET-CT
Follow-up minimaal 10 jaar
Relevante documenten
Quality of Life vragenlijst
Naast informatie over het ziektebeloop, zullen wij dus ook kijken naar de kwaliteit van leven van patiënten met een kleine pancreas NET. Het PANDORA onderzoeksteam zal patiënten 2x/jaar benaderen en hen vragen de QoL vragenlijst in te vullen en op te sturen naar onderstaand adres.
Vrije Universiteit Medisch Centrum
T.a.v. J.W. Chen,
Secretariaat Heelkunde
ZH 7F 05, postbus 7057
1007 MB Amsterdam
U kunt de vragenlijst na invullen ook inscannen en hieronder uploaden naar ons.
- Uploadmogelijkheid
- Afronding
