Prothesen na genitale chirurgie

Na genitale chirurgie voor vermannelijking kunnen prothesen worden geplaatst. Testisprothesen zijn mogelijk na een metaïdoioplastiek en phalloplastiek. Erectieprothesen zijn mogelijk na een phalloplastiek. Hieronder leest u over de prothesen en de voorwaarden.

Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u deze altijd met uw behandelend uroloog, plastisch chirurg of physician assistant bespreken.

Over de testisprothesen

Testisprothesen zijn vulling voor de balzak. Overweegt u testisprothesen? Dat kan minimaal een halfjaar na de laatste genitale operatie. Daarnaast moet uw balzak genoeg ruimte hebben voor een prothese én u moet goed kunnen plassen. De arts beoordeelt dit.

Voor een veilige operatie en het beste resultaat is het daarnaast belangrijk dat u niet rookt en een gezond gewicht (BMI-waarde > 18 en ≤ 30) heeft.

Mogelijke complicaties tijdens of na de ingreep

Tijdens of na het plaatsen van de prothese kunnen er problemen (‘complicaties’) ontstaan, ook al is de operatie op de juiste manier uitgevoerd. Mogelijke complicaties zijn een nabloeding of een infectie. Ook kan de prothese spontaan naar buiten komen, dat noemen we erosie. In de meeste gevallen moet de prothese dan worden verwijderd. Eventueel kan in een later stadium de prothese worden teruggeplaatst.

Soms blijkt later dat de prothesen niet goed in de balzak zitten. Dit kan klachten geven. Er kan een correctie worden verricht om dit te verbeteren.

Over de erectieprothesen

Een erectieprothese kunnen na de phalloplastiek in het lichaam worden geplaatst. Aan de buitenkant is er dan dus niets van te zien.
De uroloog en de seksuoloog bespreken uw wensen, uw seksueel functioneren en uw verwachtingen rondom de prothese met u.

Voorwaarden erectieprothesen

Overweegt u na de phalloplastiek een erectieprothese? Dat kan minimaal een jaar na de laatste genitale operatie. Daarnaast moet u goed kunnen plassen én uw penis moet een passend formaat hebben om de erectieprothesen goed te kunnen laten werken. De arts beoordeelt uw plasfunctie en formaat.

Vóór de operatie heeft u ook een consult met een psycholoog gespecialiseerd in seksuologie. Zo mogelijk is dat uw begeleidend psycholoog. U bespreekt in dit consult welke operatietechniek u wenst en of deze operatie haalbaar is gezien uw psychische en lichamelijke conditie.

Voor een veilige operatie en het beste resultaat is het belangrijk dat u niet rookt en een gezond gewicht (BMI-waarde > 18 en ≤ 30) heeft.
Daarnaast kan het voorkomen dat de erectieprothese zich naar buiten probeert te drukken. Het is daarom wenselijk dat u gevoel heeft in de top van de penis, zodat de kans groter is dat u deze druk op de huid op tijd opmerkt. Na de phalloplastiek kan het minimaal een jaar duren voordat het gevoel in de penis is hersteld. Met een gevoelstest kan worden beoordeeld of het gevoel voldoende is hersteld.

Soorten erectieprothesen

In Amsterdam UMC wordt gebruik gemaakt van erectieprothesen van het merk ZSI (Zephyr Surgical Implants). Deze zijn speciaal ontworpen voor (transgender) mannen die een phalloplastiek hebben ondergaan. Er zijn twee soorten prothesen:

1. De semi-rigide erectieprothese

Dit is een staafje dat u kunt buigen in de gewenste positie. Met de hand kan de penis recht worden gezet of worden gebogen. Wanneer u ook testisprothesen wenst, dienen deze apart geplaatst te worden.

Deze soort erectieprothese is makkelijk in gebruik en gaat lang mee. Een nadeel is dat de penis altijd een beetje stijf is, waardoor deze soms moeilijk te verbergen is, bijvoorbeeld in een strakke broek of zwembroek. Ook is er bij deze prothese constant spanning op de huid, wat de kans vergroot dat de prothese door de huid heen komt.

Bron: Zephyr Surgical Implants (ZSI) Bron: Zephyr Surgical Implants (ZSI)

Meer informatie is te vinden op de website van de aanbieder (ZSI).

2. De hydraulische erectieprothese.

Bij deze prothese wordt een ballonnetje in de onderbuik geplaatst met een vloeistof erin en een pompje in de balzak. Door te knijpen in de balzak wordt de penis stijf. Door de bovenkant van de pomp in te drukken, loopt de prothese leeg en wordt de penis weer slap.

Het pompje is tevens vulling voor de balzak. Wanneer u ook testisprothesen wenst, hoeft er nog maar één geplaatst te worden.

Deze soort erectieprothese kan een slappe en harde toestand nabootsen. Dat geeft ook minder spanning op de huid en daardoor verkleint dat de kans dat de prothese door de huid heen komt. De prothese gaat ongeveer 5 à 10 jaar mee.

Bron: Zephyr Surgical Implants (ZSI) Bron: Zephyr Surgical Implants (ZSI)

Meer informatie is te vinden op de website van de aanbieder (ZSI).

Mogelijke complicaties tijdens of na de ingreep

Tijdens of na het plaatsen van de prothese kunnen er problemen (‘complicaties’) ontstaan, ook al is de operatie op de juiste manier uitgevoerd. Mogelijke complicaties zijn een nabloeding en een infectie. Meestal moet de prothese dan worden verwijderd. Als het goed is genezen, kan de prothese opnieuw worden geplaatst. U kunt daarnaast ook pijn krijgen in de schaamstreek of de plek voelen waar de prothese is bevestigd.

Ook kan de prothese stuk gaan, verplaatsen of spontaan naar buiten komen door druk op de huid. De prothese moet dan worden verwijderd. Wel kan later geprobeerd worden om de prothese opnieuw te plaatsen.

Verder kan het voorkomen dat het uiteinde van de penis gaat hangen als de prothese te kort is. Dit kan leiden tot problemen met penetratieve seks.

Bij een hydraulische erectieprothese kunnen er ook complicaties ontstaan in de buik, zoals een bloeding, infectie of schade aan omliggende organen.

Praktische informatie over de operatie

Locatie

De operatie vindt meestal plaats in een van de klinieken die bij het Genderteam is aangesloten, zoals Ziekenhuis Amstelland, Urologen Kliniek Vleuten of de Gender Clinic. Als er medische of psychologische redenen zijn, dan wordt u in Amsterdam UMC, locatie VUmc geopereerd.

Zorgverzekering

Op het moment van schrijven (2021) wordt het plaatsen van een erectieprothese vergoed door Nederlandse zorgverzekeraars. Neem bij twijfel contact op met uw zorgverzekeraar.

De operatie

Ruim een week voor de operatie wordt u gescreend door de anesthesioloog, om te kijken of u veilig onder narcose kunt worden gebracht. Op de dag van de operatie wordt van tevoren met u besproken waar de chirurg zal snijden. Bestaande littekens worden daarbij zoveel mogelijk gebruikt.

Opname in het ziekenhuis

U wordt opgenomen in het Amsterdam UMC, locatie VUmc of in een bij Amsterdam UMC aangesloten kliniek.

Amsterdam UMC, locatie VUmc

Algemene informatie over de opname, de voorbereiding op de opname, het verblijf in het ziekenhuis en de faciliteiten op locatie VUmc vindt u op onze website in de brochure Welkom bij Amsterdam UMC, locatie VUmc. Deze brochure is ook te verkrijgen op de afdeling en bij het Servicecentrum patiënt & zorgverlener (in de hal van de polikliniek).

Andere klinieken

Algemene informatie over de opname, de voorbereiding op de opname, het verblijf en de faciliteiten kunt u opvragen bij de betreffende kliniek zelf. Daar kunt u ook informatie krijgen over eventuele overnachtingsmogelijkheden voor uw partner (of ouders).

Dag van opname

Een dag voor de operatie wordt u opgenomen in het ziekenhuis. U meldt zich op het aangegeven tijdstip op de betreffende afdeling. De verpleegkundige informeert u over de opname en stelt een aantal vragen. Ook wordt er bloed geprikt.

Dag van de operatie

Vanaf 24.00 uur de avond voor de operatie moet u nuchter blijven. ’s Ochtends mag u douchen. Tot 6 uur voor de operatie mag u nog wel een slokje water drinken. De verpleegkundige informeert u wanneer u naar de operatiekamers mag gaan. U krijgt een OK-muts en -jas. Onder deze OK-jas mag u geen ondergoed of sokken aanhouden. Sieraden, piercings en gebitsprothesen/gebitsplaatjes moet u uitdoen en een eventueel haarwerk moet af.

Als u onder narcose bent, wordt uw genitale gebied geschoren en schoongemaakt. Heeft u een plasbuisverlenging? Dan wordt er een tijdelijke urinekatheter aangebracht. Deze wordt de dag na de operatie weer verwijderd.

Dag één na de operatie

De dag na de operatie wordt de katheter verwijderd (als u die heeft gekregen). U mag deze dag naar huis.

Thuis en nazorg

Postoperatieve adviezen

  • Draag de penis de eerste twee weken bij voorkeur omhoog.
  • Twee weken niet zwemmen in bad of naar de sauna. (Kort) douchen mag wel.
  • Geen geslachtsgemeenschap tot aan de poliklinische controle.
  • In de regel biedt paracetamol afdoende pijnstilling. Mocht er meer pijnstilling nodig zijn, dan kunt u dat bespreken met uw arts.
  • Heeft u vragen? Belt u dan met de poli Urologie, overdag op werkdagen bereikbaar. Bij spoed kunt u 's nachts bellen met de Spoedeisende hulp.
  • Na 4 weken komt u voor controle naar de poli.
  • Neemt de pijn toe, of is er sprake van zwelling of roodheid van het operatiegebied, of krijgt u koorts? Neem dan contact op.

Vragen en contact

Als u na ontslag vragen heeft die te maken hebben met uw operatie, kunt u tijdens kantooruren bellen met de genderpoli en buiten kantooruren met het centrale nummer van locatie VUmc: (020) 444 4444. De telefonist verbindt u dan door met de dienstdoende assistent van de plastische chirurgie.

Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie

Telefoon: 020 - 444 0542 (op werkdagen van 09.00-12.00 en 13.00-16.00)
Fax: 020-4445254
E-mail: genderteam-poli@amsterdamumc.nl

Bent u bij ons in behandeling dan kunt u ook een bericht sturen via het patiëntenportaal Mijn Dossier.