Vulvaplastiek

Wat houdt de vulvaplastiek in? Hoe bereidt u zich voor op de operatie? Hieronder leest u over de gang van zaken rond de operatie, de risico’s van de ingreep en de postoperatieve periode.

Over de vulvaplastiek

De vulvaplastiek is een operatie waarbij een ondiepe vagina (zonder holte) wordt gemaakt van uw eigen genitale weefsel. Uiterlijk (dus aan de buitenkant) ziet een ondiepe vagina er wel hetzelfde uit als een vaginaplastiek. De vulvaplastiek heeft een kortere hersteltijd dan de vaginaplastiek. Omdat de vulva geen diepte heeft, hoeft u de vulva in principe niet te spoelen of te dilateren.

Bij een vulvaplastiek worden uw testikels verwijderd. Het verwijderen van de testikels kan leiden tot vermindering van libido. Ook wordt u definitief onvruchtbaar. Klik hier voor meer informatie over vruchtbaarheid(sbehoud).

(Nog) niet opereren
Ook zonder operatie kunt u uw lichaam aanpassen om uw genderdysfore gevoelens te verlichten; dit noemen we niet-medische opties. Meer informatie kunt u vinden op de website van de GenderAid.

Voorbereiding op de operatie

Locatie van de operatie

De vulvaplastiek vindt plaats in Amsterdam UMC, locatie VUmc of in een van de klinieken die bij het Genderteam is aangesloten.

Alvast aanschaffen

Als voorbereiding op (de periode na) de operatie kunt u alvast een aantal dingen aanschaffen:

  • Katoenen maandverband, zonder chemicaliën. Bij voorkeur een huismerk of van bijvoorbeeld het merk Kotex.
  • Wijd (loszittend) ondergoed of een netbroekje.
  • Extra handdoeken en schoon beddengoed voor thuis. Wij adviseren oud beddengoed, i.v.m. eventuele vlekken door vocht- en bloedverlies.
  • Paracetamol. Eventueel ibuprofen (in dat geval heeft u ook een maagbeschermers nodig).

Hormoongebruik

U kunt gewoon doorgaan met het gebruik van uw hormonen. Ook de dosering hoeft u niet aan te passen. Na de operatie stopt u met de testosteronremmer. Ongeveer drie maanden na de operatie worden uw hormoonspiegels gecontroleerd door de endocrinoloog (hormoonarts).

Voorwaarden voor de operatie

Voor een veilige operatie en het beste resultaat is het belangrijk om te voldoen aan een aantal voorwaarden. Wij opereren voor een vulvaplastiek wanneer:

  1. u bent gestopt met roken;
  2. u een gezond gewicht (BMI-waarde > 18 en ≤ 30) heeft;
  3. uw testosteronwaarden voldoende zijn gedaald (<2 nmol/L);
  4. u de informatiebijeenkomst over genitale chirurgie heeft bijgewoond;
  5. u een consult seksuologie heeft gehad

Voorwaarde 1: Niet roken
Voor een veilige operatie en het beste resultaat opereren wij mensen die niet roken. U kunt op de wachtlijst worden geplaatst als u niet rookt. Bij twijfel wordt met behulp van een urinetest bepaald of u (nog) rookt. Als vlak voor de operatie blijkt dat u nog rookt, wordt de operatie geannuleerd.
Roken vergroot de kans op wondinfecties, vertraagt de wondgenezing en geeft een verhoogde kans op het afsterven van weefsel. Ook geeft het meer littekens.

Voorwaarde 2: Gezond gewicht
Voor een veilige operatie en het beste resultaat opereren wij mensen met een BMI-waarde groter dan 18 en kleiner of gelijk aan 30 zijn. BMI staat voor Body Mass Index: de verhouding tussen uw gewicht en uw lengte. Aan de BMI-waarde kan de arts zien of u een geschikt gewicht voor de operatie heeft.
Het is aangetoond dat mensen met overgewicht (BMI groter dan 30) tijdens en na een operatie een groter risico hebben op trombose, wondinfecties en vertraagde wondgenezing.

Zelf uw BMI berekenen? Dat kan op de website van het Voedingscentrum.

Voorwaarde 3: Lage testosteronwaarde middels testosteronremmers
Na de vulvaplastiek heeft u geen testikels meer, dat betekent dat u geen testosteron meer aanmaakt. Het is daarom belangrijk dat uw testosteronwaarden voorafgaand aan de operatie al voldoende zijn gedaald (<2 nmol/L). Uw testosteronwaarden dalen door het gebruik van testosteronremmers.

Voorwaarde 4: Informatiebijeenkomst bijwonen
U bent verplicht een informatiebijeenkomst genitale chirurgie bij te wonen. Die vinden meerdere malen per jaar plaats. Tijdens deze bijeenkomst leggen medewerkers van de afdeling Plastische chirurgie uit wat de mogelijkheden en de risico’s van de operatie zijn. Zo kunt u een weloverwogen keuze maken.

Voorwaarde 5: Consult seksuologie
Ook een consult met een psycholoog gespecialiseerd in seksuologie is verplicht. Zo mogelijk is dat uw begeleidend psycholoog.

Zorgverzekering

Op het moment van dit schrijven wordt de vulvaplastiek vergoed door de zorgverzekering. Dat kan veranderen, want zorgverzekeringen hebben het recht om zelf hun voorwaarden aan te passen. Neemt u daarom bij twijfel contact op met uw zorgverzekeraar.

De operatie en operatietechnieken

De operatie duurt, afhankelijk van de techniek, 2 tot 5 uur.

Bij de vulvaplastiek wordt het vrouwelijk genitaal gemaakt van de huid en onderliggend weefsel van de penis. Er wordt géén vaginaholte gemaakt.

De operatie wordt uitgevoerd door de plastisch chirurg met een assistent. Allereerst wordt een urinekatheter geplaatst, dat is een afvoerslangetje dat via de plasbuis wordt ingebracht.

Daarna wordt de penishuid van de schacht van de penis afgehaald, maar het blijft vastzitten aan de schaamheuvelkant. Deze huid is nog steeds doorbloed en gevoelig. Deze huid wordt ingekort en vastgehecht om het uiterlijk van een vagina te maken (maar zonder de holte).

De testikels worden vervolgens verwijderd (castratie).

Verwijderen testikels
Verwijderen testikels
Van de top van de penis, de eikel en de voorhuid worden de nieuwe clitoris en de kleine schaamlippen gemaakt. De chirurg gebruikt de bestaande zenuwbaan en bloedvaten, dus het gevoel blijft behouden.
Behoud van zenuwbaan en bloedvaten
Behoud van zenuwbaan en bloedvaten

De plasbuis wordt vrijgemaakt en ingekort tot aan de nieuwe ingang. Het zwellichaam wordt verwijderd.
Verwijderen zwellichaam
Verwijderen zwellichaam

De clitoris, binnenste schaamlippen en plasbuis worden op hun nieuwe plek gehecht.
Vasthechten
Vasthechten

Complicaties en risico's tijdens en na de operatie

Tijdens of na de behandeling kunnen er onbedoelde medische problemen (‘complicaties’) ontstaan, ook al is de operatie op de juiste manier uitgevoerd. Complicaties zijn bijvoorbeeld een nabloeding, afstervend weefsel en plasproblemen. Op onderstaande pagina staan alle complicaties beschreven.

Hoe groot de kans op complicaties is, hangt samen met uw gezondheid.

De tekst loopt door onder de video.

Opname in het ziekenhuis

Algemene informatie opname, verblijf en faciliteiten

Wordt u opgenomen in Amsterdam UMC, locatie VUmc? Alle algemene informatie over de opname, het verblijf en faciliteiten vindt u hier.

Wordt u opgenomen in een andere kliniek? Dan kunt u deze informatie opvragen bij de betreffende kliniek. Daar kunt u ook informatie krijgen over eventuele overnachtingsmogelijkheden voor uw partner (of ouders). Betreft het een kliniek in de directe omgeving van locatie VUmc, dan kunnen uw naasten tegen een kleine vergoeding gebruik maken van het gastenverblijf van Amsterdam UMC.

Dag van opname

Een dag voor de operatie wordt u opgenomen in het ziekenhuis. U krijgt informatie over de opname en er wordt bloed geprikt. De plastisch chirurg komt bij u langs en u krijgt een injectie met bloedverdunners, ter voorkoming van trombose (bloedpropje). Deze krijgt u gedurende de opname iedere dag.

Dag van de operatie

U mag de avond voor de operatie na 24.00 uur niets meer eten of drinken, tenzij u andere instructies heeft gekregen. Tot 6 uur voor de operatie mag u nog wel een slokje water drinken.

U mag u geen ondergoed of sokken aanhouden onder de operatiejas. Sieraden, piercings en gebitsprothesen/gebitsplaatjes moet u uitdoen en een eventueel haarwerk moet af.

De dagen na de operatie

Na de operatie moet u één dag in bed blijven liggen. U mag wel rechtop zitten en op uw zij liggen met een kussen tussen de benen. Lichamelijke verzorging doet u op bed; de verpleegkundige kan u daarbij helpen. Uw bloed wordt geprikt. Uw wond wordt vanaf nu tweemaal per dag door de verpleegkundige gespoeld.

Twee tot drie dagen na de operatie mag u beginnen met bewegen: u kunt naar het toilet gaan en proberen te douchen. Heeft u wonddrain(s)? Dan wordt bekeken of ze verwijderd kunnen worden. Na vier dagen kunt u proberen om uw dagelijkse verzorging en de verzorging van de wond zelfstandig te doen. Na vijf dagen wordt de urinekatheter verwijderd.

Na het verwijderen van de katheter moet u goed kunnen plassen. Daarom wordt uw blaas gescand om te kijken of de blaas goed is geleegd. Als het niet lukt om de blaas (voldoende) te legen, dan wordt de katheter teruggeplaatst. Na ongeveer twee weken wordt de katheter dan alsnog verwijderd.

Bij ontslag

Ongeveer twee à drie weken na de operatie heeft u een afspraak voor controle bij een arts of physician assistant, en bij de bekkenfysiotherapeut. Zo nodig krijgt u recepten mee voor medicijnen. U kunt uw medicijnen direct ophalen in de apotheek van Amsterdam UMC, locatie VUmc. Deze bevindt zich in de hal van de polikliniek. Bent u elders geopereerd, dan haalt u de medicijnen bij uw eigen apotheek.

Thuis en nazorg

Na een vulvaplastiek heeft de vulva veel aandacht en verzorging nodig. Ook zult u pijn en ongemakken ervaren.

Op onderstaande pagina staat uitgebreid beschreven wat u kunt verwachten na de operatie. U vindt er o.a. informatie over de wond(verzorging), douchen en sporten, plassen en ontlasten, en over seksualiteit.

Let op: niet alle informatie op onderstaande pagina is van toepassing na een vulvaplastiek operatie. In de informatie staat aangegeven wanneer het niet van toepassing is op een vulvaplastiek.

Eindresultaat en secundaire correcties

Eindresultaat

Pas na een half jaar is het eindresultaat zichtbaar. Volledige genezing kost tijd. De zwelling en verkleuringen trekken langzaam weg. De vulva vormt zich na de operatie op natuurlijke wijze en past zich aan naar uw lichaamsbouw. Zo bepaalt bijvoorbeeld de kleur van de balzak en de hoeveelheid vetweefsel hoe de vulva eruit komt te zien.

Ook de aanmaak van littekenweefsel verschilt per persoon, huidtype en operatietechniek. Iedereen en iedere huid geneest op zijn eigen manier. Bij mensen met overgewicht en mensen die roken genezen littekens minder fraai dan bij gezonde niet-rokers. Mogelijk kan minimaal een jaar na de operatie het litteken gecorrigeerd worden.

Al met al pakt het eindresultaat bij iedereen weer anders uit; u kunt dus vooraf geen verzoek doen over het uiterlijk van uw vulva. Een goed resultaat is ook afhankelijk van uw eigen inzet. Samen bereiken we het best haalbare resultaat. Goede controle over uw bekkenbodemspieren is noodzakelijk, zodat plassen en ontlasten beter zullen verlopen.

Secundaire correcties

Bent u na de operatie nog niet geheel tevreden met het uiterlijk of de functie van de vulva? Bespreekt u dat dan met uw plastisch chirurg. Deze kan u vertellen of een eventuele ingreep tot verbeteringen kan leiden. Voorbeelden van secundaire correcties zijn een verkleining van de binnenste schaamlippen, een correctie van de clitoriskap, het verwijderen van grote littekens, verwijderen van een restant van het zwellichaam en een correctie aan de plasbuis.

Secundaire correcties worden in principe niet binnen 6 maanden na de eerste operatie uitgevoerd. Sommige correcties kunnen onder lokale verdoving worden uitgevoerd, voor andere correcties is een operatie onder narcose nodig.

Vragen en contact

Als u na ontslag vragen heeft die te maken hebben met uw operatie, kunt u tijdens kantooruren bellen met de genderpoli en buiten kantooruren met het centrale nummer van locatie VUmc: (020) 444 4444. De telefonist verbindt u dan door met de dienstdoende assistent van de plastische chirurgie.

Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie

Telefoon: 020 - 444 0542 (op werkdagen van 09.00-12.00 en 13.00-16.00)
Fax: 020-4445254
E-mail: genderteam-poli@amsterdamumc.nl

Bent u bij ons in behandeling dan kunt u ook een bericht sturen via het patiëntenportaal Mijn Dossier.